Staraniem Rzeszowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ukazała się książka „Nie można zdradzić Ewangelii” - zapis rozmów z abp. Ignacym Tokarczukiem, jakie w ciągu 2011 r. przeprowadził z tym zasłużonym pasterzem dr Mariusz Krzysztofiński.

Dobrze się stało, że to niezwykłe świadectwo wiary i posługi pasterskiej w Kościele mogło ukazać się w formie książki. Jest bowiem pozycją bardzo ważną i niezbędną dla badań nad historią Kościoła w Polsce, a nawet Europy Środkowo-Wschodniej minionego wieku. Jest nie tylko świadectwem stanowiącym zapis wydarzeń z życia Księdza Arcybiskupa, lecz także dokumentem historycznym, obrazującym życie religijne, polityczne i społeczne zniewolonego narodu w okresie dyktatury komunistycznej. Głębsza analiza wypowiedzi abp. Tokarczuka, a także tytuł książki sugerują, iż ma ona również charakter pasterski.

Dzieciństwo i młodość

Początki postawy Księdza Arcybiskupa ukształtowały się w domu rodzinnym w Łubiankach Wyżnych nieopodal Zbaraża. W rozmowach abp Tokarczuk barwnie opowiada o religijnej atmosferze domu rodzinnego, o wielkim umiłowaniu tradycji i rodzeniu się powołania kapłańskiego. Decyzja o wstąpieniu do seminarium zaowocowała święceniami i pracą duszpasterską m.in. w Złotnikach i Lwowie, gdzie niemal cudem uniknął śmierci z rąk UPA. Dalszy etap życia to posługa w Katowicach i na Mazurach, a od 1946 r. - studia na KUL-u.

Na nowej drodze

To był zasadniczy przełom w jego życiu. Studia już na trwałe ukierunkowały jego umysł, serce i działalność duszpasterską. Powołany na urząd biskupa, objął rządy w diecezji przemyskiej.

Aby głosić prawdę i integrować wiernych diecezji wokół wartości humanistyczno-nadprzyrodzonych, potrzebował kościołów i dobrej sieci parafialnej. Tego zadania był świadom od początku. Zdawał sobie sprawę z trudności, ale wykazał się determinacją i sprytem. Wybudował 430 kościołów - wiele z nich bez zgody władz, które nazwały go wrogiem ustroju. Ksiądz Arcybiskup opowiada, jak był inwigilowany, jak mu grożono i zakładano podsłuchy. Jednak nadrzędną powinnością było dla niego to, że nie można zdradzić Ewangelii.

W jego kazaniach i rekolekcjach pobrzmiewał duch filozofii, którą studiował na KUL-u. Zawsze starał się mówić o Bogu, mocno wskazywał też na odwieczną Prawdę, którą jest Chrystus. Jeśli świat odrzuci tę Prawdę, rychło przekona się, że budowla jego życia nie ma gruntu stałego, lecz lotne piaski. Uczył, jak żyć, aby istnienie miało sens.

Zatroskanie o sprawy społeczne

Przeżycia wojenne i zmagania w okresie komunizmu pozostawiły mocne ślady w jego wystąpieniach. Zawsze były one odważne i bezkompromisowo potępiające zło. Ksiądz Arcybiskup przywołuje przykłady i odsłania kulisy działań skierowanych na jego osobę. Zwłaszcza gdy wspierał działalność „Solidarności”, a po wprowadzeniu stanu wojennego pomagał internowanym i ich rodzinom. Irytację służb bezpieczeństwa budziła szczególnie akceptacja przez niego oporu społecznego wobec bezprawia władz. Próbę jego dyskredytacji podjęto nawet w Watykanie. Ksiądz Biskup jednak był człowiekiem przejrzystym i żadna z tych intryg nie odniosła skutku.

Książka przybliża ducha tamtego czasu. Jej konstrukcję stanowią rozdziały wyznaczone etapami życia i działalności Księdza Arcybiskupa. Zapis tych rozmów może, a nawet powinien stać się swoistym testamentem dla współczesnych Polaków.

Śp. abp dr Ignacy Tokarczuk był 67. biskupem przemyskim i pierwszym metropolitą przemyskim, podniesionym do tej godności przez papieża Jana Pawła II podczas IV pielgrzymki do Ojczyzny 2 czerwca 1991 r. Rządy w diecezji sprawował do 1993 r. 3 maja 2006 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył abp. Ignacego Tokarczuka Orderem Orła Białego w uznaniu jego zmagań z programową ateizacją społeczeństwa i dyskryminacją osób wierzących.

„Nie można zdradzić Ewangelii -rozmowy z abp. Ignacym Tokarczukiem”. Rozmawiał, wstępem i przypisami opatrzył Mariusz Krzysztofiński, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie i Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.