Reklama

Rozmowa o Polsce i Polakach

Niedziela Ogólnopolska 47/2013, str. 44

Dominik Różańskim

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jeśli ktoś chce zrozumieć rzeczywistość, w jakiej żyjemy, pojąć, w jaki sposób doszło do patologii, z którymi nie sposób się pogodzić, jakie interesy i mechanizmy tym kierowały – powinien sięgnąć po książkę „III RP. Kulisy systemu”. Jest ona zapisem rozmowy, jaką dziennikarka Joanna Lichocka przeprowadziła z prof. Andrzejem Zybertowiczem. Dla tych, którym leży na sercu Polska, to lektura obowiązkowa i bez wątpienia na naszym rynku wydawniczym – rarytas.

Analiza polskiej sytuacji

„Opisać Polskę, dzisiejszą Polskę, w jednej tylko książce. Tak to mi się marzy. W jednej książce, która uchwyci to, co najważniejsze. Wyobraźmy sobie, że – wbrew przeszkodom wszelkim – jest to możliwe” – pisze Zybertowicz we Wstępie. Na pytanie, czy to się udało, czytelnik musi odpowiedzieć sam. Dla mnie to książka ważna i odważna. Nie tyle ze względu na pogłębioną analizami diagnozę przebiegu polskiej transformacji ustrojowej i obecnej sytuacji w kraju, ile – co jest, moim zdaniem, największą jej wartością – że w sytuacji poczucia beznadziei podnosi na duchu, ukazując możliwości wyjścia z klinczu, w jakim od wielu lat trwamy, skazani na polityczną szarpaninę między PO a PiS.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Straszenie PiS-em, przykrywanie poważnych gospodarczych afer czy nadużyć władzy wykreowanymi przez dyspozycyjne media „faktami”, upokarzające szczucie na siebie zwolenników jednej i drugiej partii są dla beneficjentów obecnego porządku rzeczami wygodnymi, bo gwarantują materialne status quo. Zawsze jakiś Zbycho czy Rycho załatwi – za poparcie kandydatury regionalnego lidera PO – komuś z rodziny lukratywną posadę. Siłę rażenia zawartych w książce dowodów, będących przykładami nadużyć władzy i wielopiętrowego klientelizmu, wzmacnia ostatnia afera taśmowa w strukturach PO na Dolnym Śląsku.

Ponad podziałami

Chociaż Polakom usiłuje się wmówić, że sytuacja jest bez wyjścia, że dla „zacementowanego” układu sił nie ma alternatywy, a „krwawy PiS” nie ma zdolności koalicyjnych, bo „nie odda guzika od płaszcza” – prof. Andrzej Zybertowicz pokazuje sposoby, jak możemy się pozbierać i organizować w szersze grono, by to zmienić. „System nie bierze się znikąd. Tworzą go nasze działania. I jednocześnie jest na odwrót: system tworzy, programuje nas, byśmy w określony, niedowolny sposób działali” – twierdzi Zybertowicz. Ze współautorką książki odsłania kolejne warstwy patologicznego systemu, starając się odszyfrować mechanizmy powiązań i zależności, ale i pokazać obszary warte zaangażowania społecznej energii do zerwania narzuconych Polakom więzów, ograniczających budowanie wspólnoty.

Reklama

Niektórzy socjolodzy sądzą, że Zybertowicz, licząc na porozumienie ponad podziałami pewnych patriotycznych środowisk dla dobra wspólnego, jest w tej wizji nieco naiwny, bo zbyt dużo nas dzieli. Ogrom wykluczających się interesów, mnogość grup, którym zależy, by się nadal bogacić, często drogą nienależnych korzyści i bezkarności – jest nie do przeskoczenia. Czy ze względów etycznych i zwykłej przyzwoitości do zaakceptowania przez Polaków będzie zaproponowana przez profesora „selektywna abolicja”, która – zdaniem Zybertowicza – winna mieć charakter warunkowy: obejmować obowiązek wypełnienia deklaracji majątkowych, a kto tego nie zrobi lub wypełni deklaracje nieprawdziwie, nie będzie mógł liczyć na „zmiłuj”. Majątki zdobyte w sposób kryminalny czy mafijny abolicji by nie podlegały. Zybertowicz twierdzi, że spora część beneficjentów przyszłej abolicji funkcjonująca w biznesie, zapewne też w kulturze, nie jest ideologicznie antypisowska: brzydzi ją PO, ale słysząc o „krwawym PiS-ie”, chciałaby uzyskać gwarancje bezpieczeństwa po ewentualnej zmianie władzy.

Profesor rozważa też rezygnację z lustracji, która jako projekt prawny jest ułomna; sędziowie nie zawsze radzą sobie bowiem z prawidłową oceną form kontaktów ze służbami:od chwilowej słabości, zastraszenia, po świadome, wieloletnie donosicielstwo. Profesor przekonuje, że stabilizacja w grze gospodarczo-politycznej ma swoją cenę, ale też jest wartością. Poszerza zaplecze polityczne, umożliwiające dokonanie zmian korzystnych dla ogółu Polaków jako wspólnoty.

Zakończyć „chocholi taniec”

Zybertowicz nie jest naiwny. Jest rozważny i romantyczny jednocześnie. Bo ile jeszcze możemy trwać w tym „chocholim tańcu”? Na co czekać? Jak długo przedkładać podczepianie się pod układy, zamiast pracować nad innowacyjnością? Jej brak cofa nas cywilizacyjnie, bo rozwój to nie tylko autostrady i zagraniczne zegarki ministra Sławomira Nowaka...

Nam, Polakom, Zybertowicz daje nieźle popalić, że ojczyzny nie pilnowaliśmy tak, jak na to zasługiwała. Twierdzi, że taki mamy rząd, na jaki zasłużyliśmy, traktują nas tak, jak na to pozwalamy: do wyborów nie chodzi przecież ogromna rzesza niezadowolonych. Daliśmy się wepchnąć w model konsumpcjonizmu, czepiania się pańskiej klamki, przestaliśmy wierzyć, że możemy coś zmienić, biernie akceptując bylejakość, wygodnictwo. Narzekamy, zamiast organizować się i walczyć o godne życie, sprawiedliwszy podział wspólnego polskiego chleba. „Omijając kałuże”, jesteśmy sami sobie winni, że daliśmy się wykiwać cwaniakom. I temu, że młodzi, najbardziej niezadowoleni, prężni, dynamiczni – wybrali życie na emigracji. A przecież to nasze dzieci i wnuki – pokolenia „Solidarności”. Do jakich wartości je wychowaliśmy?

Zadbać o wspólne dobro

Zybertowicz jako badacz i analityk zjawisk społecznych, świetny znawca funkcjonowania mediów i technik manipulacji, widzi więcej. Sieć powiązań, układów, faktów z najnowszej historii układa mu się w ciąg przyczynowo-skutkowy. Uczy, jak odczytywać rzeczywistość, która nam się przecież nie podoba. Mobilizuje do tego, by ją zmieniać, ale też by – oprócz gry z pasożytniczymi grupami interesu – podjąć jeszcze walkę z samymi sobą: z naszą niewiarą, nieufnością wobec rodaków, z wycofywaniem się w prywatność. Żyjemy przecież tu i teraz. Obok siebie. We wspólnym kraju – w Polsce.

2013-11-19 15:16

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan: pierwsze plany nowego papieża

2025-05-08 21:40

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

PAP/Art Service

Nowy papież Leon XIV odprawi w piątek o godz. 11 Mszę św. w Kaplicy Sykstyńskiej - zapowiedziano w Watykanie. W poniedziałek 12 maja papież spotka się z wysłannikami mediów w Auli Pawła VI.

Dyrektor biura prasowego Stolicy Apostolskiej przedstawił w czwartek dziennikarzom pierwsze plany nowego papieża.
CZYTAJ DALEJ

Prevost: „Biskup to pasterz bliski ludowi, a nie menedżer”

2025-05-08 20:49

[ TEMATY ]

wywiad

Papież Leon XIV

Prevost

Vatican News

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV

Przedstawiamy rozmowę Andrei Torniellego z Robertem Francisem Prevostem jako prefektem Dykasterii ds. Biskupów, przeprowadzoną w 2023 roku. „Często koncentrowaliśmy się na nauczaniu doktryny, ale grozi nam zapomnienie, że naszym pierwszym zadaniem jest przekazywanie piękna i radości płynącej z poznania Jezusa” – mówił. O nadużyciach dodawał: „Musimy być przejrzyści i towarzyszyć ofiarom”.

Robert Francis Prevost, urodzony w Chicago (USA), wcześniej misjonarz, a następnie biskup w Chiclayo (Peru), to augustianin, którego papież Franciszek wybrał na następcę kardynała Marca Ouelleta. W tym wywiadzie dla Mediów Watykańskich sprzed dwóch lat kreślił portret biskupa na czasy, w których żyjemy.
CZYTAJ DALEJ

Informacje i modlitwa w jednym!

2025-05-09 17:31

Archiwum

    To pierwsza publikacja poświęcona papieżowi Leonowi XIV!

    Książka pt „Habemus papam” prezentuje sylwetkę następcy św. Piotra oraz modlitwy, dzięki którym wspólnota parafialna może otoczyć go duchowym wsparciem od pierwszych dni pontyfikatu. Zainteresowani otrzymują w jednym miejscu m.in.: życiorys Leona XIV ( w tym krakowski akcent), informacje o jego duchowości i pierwszych gestach. Są też ciekawostki i cytaty, które mogą być przydatne w homiliach i publikacjach parafialnych. Jest także tekst „Nowenny wiernych o błogosławiony pontyfikat” ( autorstwa ks. Józefa Gawła, sercanina) i wybrane cytaty, które pomogą w parafiach wprowadzenie modlitwy za papieża do programu liturgicznego wspólnoty. Z książki można korzystać i indywidualnie, i we wspólnocie!
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję