Nazywana superrządem, strażniczką Traktatów, posiadająca inicjatywę ustawodawczą i dzieląca unijny budżet – Komisja Europejska – uważana jest za najważniejszy organ Unii Europejskiej. Na jej czele od dwóch kadencji, czyli już 10 lat, stoi Portugalczyk José Manuel Barroso, któremu podlega 28 komisarzy z poszczególnych krajów członkowskich Unii. Każdemu krajowi przypada jeden komisarz, który w założeniu ma dbać o dobro całej Unii Europejskiej, jednak w rzeczywistości troszczy się także o maksymalizowanie korzyści własnego kraju. W zależności od spozycjonowania kraju w europejskiej mozaice danemu komisarzowi przydzielany jest odpowiedni resort w Komisji. Praktyka ta może przybrać formę dopingu lub nawet szantażu. Z tym drugim zderzyła się Irlandia, gdy jej obywatele odrzucili w demokratycznym referendum Traktat Lizboński i przymuszono ich do powtórnego głosowania, grożąc, że w przypadku kolejnej odmowy Irlandia zostanie pozbawiona własnego komisarza. Przez wiele lat kierujący Komisją Europejską pilnie strzegli jej tajemnic oraz sposobu podejmowania decyzji. Jak publicznie stwierdził kilka lat temu weteran Europarlamentu duński europoseł Jens-Peter Bonde, na początku jego europejskiej kariery, nawet numer telefonu do Sekretariatu Komisji Europejskiej był tajny. Przez kilkadziesiąt lat walczył on o transparentność podejmowanych w Unii decyzji.

W 2004 r., jako przewodniczący naszej grupy, w Parlamencie Europejskim zwrócił się do pana Barroso o wykaz tajnych wówczas tzw. komitetów – grup roboczych powołanych przez Komisję Europejską. Przypuszczaliśmy bowiem, że funkcjonowało wtedy około dwustu takich grup. Gdy pan Barroso się opierał, posunęliśmy się do miękkiego szantażu, stwierdzając, że jeśli nie otrzymamy wykazu, to grupa nasza zagłosuje przeciwko jego kandydaturze na stanowisko szefa KE. Dzień przed głosowaniem Barroso przysłał nam wykaz, który zawierał ponad trzy tysiące komitetów roboczych z własnymi liniami budżetowymi. W imieniu Komisji dyrektor David O’Sullivan prosił w osobnym piśmie, aby nie podawać tych informacji do publicznej wiadomości („we would not wish to see it made public”). W przekazanym nam wykazie znalazły się m.in. komitety ds. nagięcia banana, etykietowania tekstyliów, ds. wind, ds. dobrostanu zwierząt, itp. Kiedy pięć lat temu pan Barroso starał się ponownie o głosy naszej grupy konserwatywnej w PE, poprosiłem go o aktualny wykaz tychże komitetów. Okazało się, że Komisja się reformuje i w 2009 r. było ich zaledwie tysiąc. Tym razem Barroso nie wymagał zachowania tego faktu w tajemnicy. Jak widać więc, Europę można zmienić.

* * *

Mirosław Piotrowski – poseł do Parlamentu Europejskiego, profesor WSKSiM i KUL, kierownik Katedry historii Najnowszej KUL, założyciel i kierownik Europejskiego Instytutu Studiów i Analiz