ARTUR STELMASIAK: – Minęły już cztery lata od śmierci męża. Czy Pani może dziś powiedzieć, że czas leczy rany?

DOROTA SKRZYPEK: – Zazwyczaj tak jest, że po śmierci kogoś bliskiego czas leczy rany, bo przynosi prawdę, ukojenie i pewien spokój. Ja jednak wciąż nie znam prawdy o okolicznościach śmierci mojego męża. Dlatego też nie mogę zaznać tego spokoju i upragnionego ukojenia. Moje rany wciąż są rozdrapywane, bo ciągle wychodzą na jaw nowe okoliczności katastrofy i skandale wokół śledztwa. Oczywiste jest to, że po czterech latach ochłonęłam z emocji i dziś jestem bardziej racjonalna. Człowiek nie wie nawet, jak bardzo wiele może znieść. Musiałam być silna, bo wiedziałam, że cała odpowiedzialność za życie i wychowanie naszych synów spoczywa teraz na mnie. Chronienie ich było naturalnym instynktem matki.

– Staś miał wówczas 9 lat, a Aleksander zaledwie 7. Wieczorem 10 kwietnia po powrocie z Katynia tata miał iść z nimi do kina. Jak dowiedzieli się o tym, że zginął?

– Ode mnie. To była na pewno jedna z najtrudniejszych chwil w moim życiu. Prawdę mówiąc, nie wiem, jak bym to przetrwała, gdyby nie fakt, że jesteśmy rodziną wierzącą i że mogłam wtedy zapewnić moich synów, że ich tata nie umarł.

– Te słowa są świadectwem. Co więcej, pokazują, że odpowiedź na najtrudniejsze pytanie daje tylko wiara w Boga. Czy wiara pomogła przejść przez tę rodzinną traumę?

– Wciąż tęsknimy za Sławkiem. Pozostawił po sobie ogromną wyrwę, której nie da się niczym wypełnić. Moje życie już nigdy nie będzie takie samo, bo zostało złamane 10 kwietnia 2010 r. Ale mam też poczucie ogromnej siły, która nie pochodzi ode mnie. Ona jest od Pana Boga, bo przerasta ludzkie możliwości. Bez oparcia w Bogu nie poradziłabym sobie. Śmierć Sławka i to wszystko, co się później stało, odnowiło i umocniło moją wiarę.

– Na płycie nagrobnej Sławomira Skrzypka są słowa: „Kto we Mnie wierzy, to choćby umarł, żyć będzie”. Dlaczego akurat te słowa?

– Bardzo chciałam, aby to miejsce było świadectwem wiary Sławka, ale także potwierdzeniem zwycięstwa Jezusa Chrystusa nad śmiercią i grzechem. Ja po prostu wiem, że mój mąż nie umarł... Pan Bóg dotrzymuje obietnic. Razem z chłopcami wiemy, że tata na nas czeka.

– Chęć spotkania się z nim determinuje chęć lepszego życia?

– Oprócz chęci spotkania Pana Boga, oczywiście, tak. Miłość do Sławka nie umarła 10 kwietnia 2010 r.. Żyję nadzieją, że się spotkamy.

– Wiele osób w takiej trudnej sytuacji gniewa się na Pana Boga. Dlaczego Pani się do Niego zbliżyła?

– W tym nie ma mojej zasługi. Łaska wiary zawsze jest darem. W tym sensie niepogniewanie się na Pana Boga też jest wielkim darem, za który Mu dziękuję. We wcześniejszym życiu Pan Bóg oszczędzał mnie i całą naszą rodzinę od wszelkich nieszczęść. Doświadczyłam wiele dobra z Jego strony. Wychowałam się w kochającej, katolickiej rodzinie. Spotkałam wspaniałego człowieka, z którym mam wspaniałych synów. Dlatego też wiara przed 2010 r. była trochę jak powietrze, którym się tak po prostu oddycha. Po śmierci Sławka słowa Modlitwy Pańskiej: „Bądź wola Twoja” nabrały dla mnie zupełnie innego sensu.

– A teraz jaka jest ta wiara? Gdzie jest Pan Bóg w Pani życiu?

– On jest całą moją siłą. Jest ponad wszystkim, co złe, bo jest źródłem nieskończonego dobra. Przyjąć Smoleńsk potrafię tylko dzięki Niemu. Wierzę, że wszystko, czego doświadczam, ma głęboki sens... Również życie, a także tragiczna śmierć mojego męża miały sens.

– Jaki?

– Nie znam jeszcze odpowiedzi, ale wierzę, że kiedyś ją poznam.

– Kiedyś powiedziała Pani, że kochanie Sławka było bardzo łatwe. Dlaczego?

– Był bardzo dobrym, uczciwym, odpowiedzialnym i mądrym człowiekiem. Dla całej naszej rodziny on był jak skała, na której mocno mogliśmy się oprzeć i czuć się bezpiecznie. A takich ludzi łatwo się kocha. Mogę powiedzieć, że miałam wielkie szczęście, bo cały czas byłam pewna, że jestem kochana przez tego wyjątkowego człowieka.

– Miał czas dla rodziny?

– Kiedyś został zapytany, co daje mu siłę. Odpowiedział, że napędza go praca dla Polski. Sławek był państwowcem, bardzo dużo pracował i ciągle się uczył. Nie miał więc zbyt wiele czasu dla nas, ale starał się zawsze go znajdować. Ciągle czuliśmy, że jesteśmy dla niego ważni. Codziennie rozmawiał z chłopcami. Nawet gdy wracał wieczorem zmęczony, siadał z synami i rozgrywał partię szachów. Razem z chłopcami oglądał także kino akcji, fantastykę, wiele opowiadał im o historii.

– A jak wyglądały ostatnie Państwa wspólne chwile?

– Zdarzało się, że prywatnie kupowaliśmy dla mnie bilety i leciałam z mężem w podróże służbowe. Na początku kwietnia byliśmy pięć dni w Kolumbii, gdzie odbywała się konferencja ekonomiczna. Sławek specjalnie przerwał to spotkanie, aby polecieć razem z Prezydentem do Katynia. Wracaliśmy z Kolumbii czterema samolotami przez 25 godzin. Do domu przyjechaliśmy po południu 9 kwietnia. Następnego dnia wstałam razem z nim o 5 rano, zjedliśmy śniadanie, pożegnałam go tylko na chwilę. Kilka godzin później usiadłam do telewizora, aby obejrzeć transmisję z Katynia.

– Żadnych nerwów, złych przeczuć?

– Byłam zupełnie spokojna, bo przecież Sławek bez przerwy gdzieś latał. Gdy wracaliśmy z Kolumbii, zapytałam go, czy będzie leciał tupolewem. On odpowiedział, że przecież leci razem z Prezydentem. Będzie to więc najbezpieczniejszy lot na świecie.

– Tym razem Prezes NBP nie miał racji.

– O przygotowaniach do tego lotu wiedzieli tylko ludzie z Kancelarii Premiera. Każdy, kto racjonalnie myśli, nie mógł przewidzieć, że o bezpieczeństwo delegacji nikt nie zadba.

– To prawda. Obraz przygotowań lotu, zabezpieczenia miejsca katastrofy, a później śledztwa jest przerażający.

– Dlatego też trzeba zrobić wszystko, żeby dotrzeć do prawdy o tym, co stało się w Smoleńsku. Prawda o tej katastrofie nie jest tylko prywatną sprawą rodzin ofiar. Ona jest potrzebna wszystkim Polakom.

– Premier mówi, że wszystko zostało wyjaśnione i opisane w raporcie komisji Millera. Czego Pani jeszcze oczekuje?

– Przez pierwszy rok stałam trochę obok. Zajmowałam się głównie dziećmi, które potrzebowały mojej opieki. Nie oglądaliśmy TV, nie słuchaliśmy radia, nie czytaliśmy gazet. Nie ukrywam, że dałam spory kredyt zaufania naszej władzy. Nie przypuszczałam, że tak będzie wyglądało śledztwo i pamięć 96 ofiar zostanie tak zbrukana. Od tego rządu już chyba niczego nie oczekuję.

– Nie było podobnej tragedii państwowej w dziejach świata. Ale nie było też drugiego tak kompromitującego śledztwa. Jeden z polityków lewicy powiedział, że katastrofę potraktowano tak, jakby wyjaśniano włamanie do garażu na warszawskiej Pradze.

– Trudno się z tym nie zgodzić. Przecież po katastrofie nie zrobiono dosłownie nic, by zabezpieczyć dowody. Łamiąc prawo, nie wykonano w Polsce sekcji, nie zadbano nawet o to, aby ciała ofiar znalazły się w odpowiednich grobach. Nie przeszło mi nawet przez myśl, że władza mojego kraju może tak opuścić swoich obywateli.

– A może rząd nie chce znać prawdy, może się czegoś boi...

– To byłaby bardzo zła wiadomość dla Polaków. Oznaczałaby, że władza nie jest wolna ani suwerenna i ma związane ręce. Nasuwają się także kolejne pytania: Dlaczego ten rząd nie chce znać prawdy, dlaczego ukrywa winnych? Dlaczego awansuje i nagradza tych, którzy bezpośrednio byli odpowiedzialni za nieprzygotowanie tego lotu?

– Czy uważa Pani, że państwo zdradziło?

– Czuję się zdradzona przez władzę. Po katastrofie nie zrobiła tego, co mogła zrobić, ani tego, co powinna zrobić. Nie wiem jednak, czy było to działanie celowe, czy wynik nieudolności, których konsekwencje ponosimy. Rządzący mogli stać się zakładnikami swoich błędów i złych decyzji. Zamiast przyznać się, nadal brną w kłamstwo.

– Ale przecież władza razem z chórem prorządowych mediów wmawia nam, że wszystko zostało wyjaśnione.

– Wracam często do sprawy gen. Andrzeja Błasika. Jego przypadek czarno na białym pokazuje, że raport Millera jest fałszerstwem. Prokuratura udowodniła, że nie było go w kokpicie, nie było też alkoholu w jego krwi. To nie on czytał prawidłową wysokość samolotu, ale jeden z członków załogi. Obalony został więc jeden z podstawowych mitów, że piloci nie wiedzieli, na jakiej są wysokości. Teoria wymyślona przez Rosjan, a później potwierdzona przez Polaków, legła w gruzach. Niestety, dzisiaj nie ma osoby, która jest odpowiedzialna za kłamstwa o Panu Generale. Nikt nie powiedział Pani Generałowej słowa: „Przepraszam”. Nikt nie poniósł konsekwencji.

– Nadal nie wiemy, co się stało na pokładzie samolotu po tym, gdy na wysokości ok. 80 metrów nad ziemią padła komenda: „Odchodzimy”. Czy Pani się domyśla?

– Każda odpowiedź na to pytanie jest dziś tylko teorią. Nie mamy dowodów na to, by jednoznacznie wyjaśnić, co takiego się stało, dlaczego oni wszyscy zginęli. Dlatego ja wciąż rozważam wszystkie możliwe scenariusze. Czekam na prawdę, bez względu na to, jaka ona jest.

– Sytuacja jak u Sokratesa. Mądrość opiera się na tym, że nie wie Pani, co stało się 10 kwietnia 2010 r. Natomiast członkowie rządowej komisji twierdzą, że znają całą prawdę.

– Ci, którzy mówią, że wiedzą, wcale tak nie myślą. Jeśli zostało im choć trochę rozsądku, to muszą mieć wątpliwości. Mówią tak, bo stali się zakładnikami dokumentów, pod którymi widnieje ich podpis. Dr Maciej Lasek broni sam siebie i bierze za to publiczne pieniądze.

– Czy dowiemy się kiedyś, co stało się w Smoleńsku?

– Nie wiem, ale bardzo chcę wierzyć, że tak. Niestety, muszę jednak powiedzieć, że tej nadziei jest we mnie coraz mniej.

– Ale nie zrezygnuje Pani?

– Nigdy nie powiem, że jest mi wszystko jedno i nigdy nie powiem, że nie mam już siły. Jestem to winna Sławkowi, naszym synom oraz sobie. Ta prawda należy się również wszystkim Polakom. Nawet najgorsza i najtrudniejsza prawda jest bowiem lepsza od najpiękniejszego kłamstwa.

* * *

Sławomir Skrzypek (1963 – 2010)

Pochodził z Katowic. Jako licealista i student działał w opozycji. Został zatrzymany w sierpniu 1982 r., internowany i w procesie przed Sądem Wojskowym w Katowicach skazany na dwa lata pozbawienia wolności w zawieszeniu na pięć lat. Ukończył Politechnikę Śląską, a później studia podyplomowe w zakresie: prawa i administracji na Uniwersytecie Śląskim, bankowości na Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Business Management na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, Advanced Management Program na Uniwersytecie IESE w Barcelonie. Uzyskał tytuł MBA Uniwersytetu Wisconsin. Jego tragiczna śmierć przerwała pisanie doktoratu.

W swojej karierze pracował w NIK-u, pełnił funkcję wiceprezesa NFOSiGW, kierował NFI Kwiatkowski, był członkiem zarządu PKP, zastępcą prezydenta Warszawy, wiceprezesem i p.o. prezesa PKO BP SA. Od 11 stycznia 2007 r. został powołany na funkcję prezesa NBP. Jako gubernator reprezentował ekonomiczne interesy Polski w radach Banku Światowego w Waszyngtonie, Banku Rozliczeń Międzynarodowych w Bazylei oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w Londynie. W 2009 r. Magazyn „Global Finance” nagrodził go prestiżowym wyróżnieniem za trafną prognozę dotyczącą inflacji w czasie światowego kryzysu. Był oceniany wyżej niż szef amerykańskiego FED-u. Zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r.

Został pochowany w tzw. kwaterze smoleńskiej na Wojskowych Powązkach.

(as)