KAMIL KRASOWSKI: – Diecezja Zielonogórsko-Gorzowska otrzymała dwa duże projekty finansowe na remont gorzowskiej katedry i zespołu kościelno-klasztornego w Żaganiu. Co to za projekty i jak je się udało pozyskać naszej diecezji?

KS. WOJCIECH JUREK: – W ramach Programu Infrastruktura i środowisko na lata 2014-2020 udało nam się pozyskać dofinansowanie na dwa projekty. Z jednej strony to kompleksowy remont zespołu poaugustiańskiego w Żaganiu, a drugi projekt są to zabytki dolnej Warty, gdzie rzeczywiście spora część tych środków ma być przeznaczona na remont katedry.
W pierwszym rozdaniu, na etapie konkursowym, tych środków nie udało nam się pozyskać. Nasze projekty nie uzyskały wymaganej liczby punktów, w związku z czym byliśmy na liście rezerwowej. Większość ówczesnych projektów było na poziomie centralnym i dotyczyło muzealnictwa, natomiast na tej liście znalazło się bardzo mało obiektów sakralnych. Jednak gdy pojawiła się rezerwa w funduszach unijnych, która została przyznana Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński wybrał w ramach niej sześć projektów kluczowych dla kultury. Wśród nich aprobatę pana ministra zyskały zarówno zabytki Dolnej Warty, jak i zespół poaugustiański w Żaganiu
Wówczas po raz drugi przystąpiliśmy do sporządzenia pełnej dokumentacji, jej aktualizacji, kosztorysów i po ocenie formalnej nasze wnioski zostały zaopiniowane pozytywnie – przyznano nam środki. 26 sierpnia została podpisana umowa na dofinansowanie klasztoru w Żaganiu, natomiast 3 września na zabytki Dolnej Warty.

– Czy możemy powiedzieć, jakie to środki i na co głównie zostaną przeznaczone?

– Są to dwa dofinansowania po 17 mln zł. Jeżeli chodzi o projekt gorzowski, to tak jak mówiliśmy przede wszystkim spora część środków zostanie przeznaczona na remont katedry. W jego ramach zostaną wykonane prace, takie jak: oczyszczenie i przywrócenie blasku elewacji, odświeżenie ścian wewnętrznych świątyni, wymiana posadzki, oświetlenia, nagłośnienia, naprawa i konserwacja witraży, a także przygotowanie wieży do części ekspozycyjnej i widokowej. W wyniku prac rewitalizacyjnych udostępniona ponownie zostanie zwiedzającym wieża katedry. Zakłada się, że zostanie w niej odtworzona i rozszerzona część muzealno-wystawiennicza.
W ramach projektu będą również prowadzone remonty i prace konserwatorskie w kościołach w Stanowicach, Podjeninie, Jeninie, Boleminie, Ciecierzycach, Borku, Deszcznie, Ulimiu, Marwicach, Lubnie, Tarnowie, Lipkach Wielkich, Czechowie, Wawrowie, Janczewie i Santoku.
Projektem zostanie objęty również Cmentarz Świętokrzyski w Gorzowie. Będziemy chcieli wykonać tam przede wszystkim znaczną część ogrodzenia, naprawić alejki, a także poddać renowacji najbardziej zabytkowe nagrobki.
Co do zespołu kościelno-klasztornego w Żaganiu, to tutaj chcemy zająć się oczyszczeniem elewacji, wzmocnieniem więźby dachowej oraz renowacją ołtarza głównego. Remontowi zostaną poddane także organy oraz sale wystawiennicze w piwnicach klasztoru. Tych prac jest bardzo dużo. Jest to duże przedsięwzięcie i będzie ono wymagało dużego zaangażowania wielu osób. Trzeba dodać, że zespół opactwa poaugustiańskiego w Żaganiu zalicza się do najcenniejszych zabytków historycznego Śląska. Jest wybitnym przykładem założenia o cechach stylu gotyckiego i barokowego. Ze względu na swoje wartości artystyczne, historyczne oraz autentyzm ma szczególne znaczenie dla dziedzictwa narodowego i regionalnego. Przewidziany projektem zakres rzeczowy prac stanowi pierwszy etap długofalowego programu rewitalizacji i rewaloryzacji zespołu poaugustiańskiego.

– Co te dwa dofinansowania oznaczają dla naszej diecezji, bo przecież jest to pewne wyróżnienie dla nas, prawda?

– To jest wyróżnienie, bo z sześciu projektów, które zostały zaopiniowane pozytywnie, dwa dotyczą naszej diecezji. Jest to wyróżnienie i jest to także wielkie zaufanie do tego wszystkiego, co udało nam się dotychczas zrobić i poziomu, w jakim nam się to udało. Mam nadzieję, że te środki wykorzystamy bardzo pozytywnie i obiekty objęte projektami będą przykładem sztuki konserwatorskiej. Oczywiście Program Infrastruktura i Środowisko zakłada nie tylko uratowanie dziedzictwa kulturowego, lecz także to, żeby służyło ono w dalszym ciągu zarówno kulturze, jak i turystyce. W związku z tym w ramach tego programu te obiekty nie będą pełniły tylko i wyłącznie funkcji związanych z kultem religijnym, ale również będą musiały z jednej strony spełniać rolę atrakcji turystycznych, a z drugiej obiektów, które będą służyły szerzeniu szeroko rozumianej kultury przez konferencje, koncerty i inne spotkania.

– Skoro mowa jest o katedrze, to czy istnieje szansa, ażeby jeszcze w tym roku odbyła się w niej pierwsza od czasu pożaru Msza św.?

– Szansa jest. Postawiliśmy sobie ambitny cel, żeby odbyła się tam Pasterka. Wielokrotnie wspominałem, że będziemy do tego dążyli. Natomiast trzeba liczyć się z tym, że wszystkie prace nie będą jeszcze ukończone, ponieważ ich harmonogram zakłada, że zakończą się one w katedrze na koniec roku 2021, a więc biorąc pod uwagę dzisiejszą technologię, potrwają jeszcze trochę. Na pewno do czasu Pasterki chcemy, aby były wykonane wszystkie sklepienia i ściany wewnętrzne; będzie już naprawiona część witraży, będzie nowe oświetlenie i nagłośnienie. Natomiast reszta prac będzie prowadzona już w trakcie funkcjonowania kościoła katedralnego, bo chcielibyśmy, aby wierni powrócili do niego jak najszybciej. Tak się dzieje na całym świecie, tak się dzieje w kościołach o większej wartości historycznej niż nasz obiekt, chociaż dla nas jest on najważniejszym zabytkiem tego miasta i najważniejszym kościołem diecezji. Mam nadzieję, że dużo prac uda nam się wykonać do Bożego Narodzenia, a resztę będziemy sukcesywnie kontynuować w dalszych miesiącach.