Reklama

Niedziela Kielecka

Rytuał wigilijnego opłatka

W Polsce łamanie się opłatkiem wykształciło rytuał odrębny i jedyny, wynikający z przywiązania do tradycji, ze specyfiki polskiej historii, która – w ostatnich dwustu latach na ogół tragiczna – sprawiła, że Polacy, uwikłani w losy Ojczyzny, zbyt często spędzali Wigilie poza domem. Ale zawsze, w miarę możliwości, łączyło ich misterium opłatka.

Niedziela kielecka 51/2019, str. I

[ TEMATY ]

Boże Narodzenie

wigilia

opłatek

TD

Na wigilijnym stole najważniejszy jest opłatek

Na wigilijnym stole najważniejszy jest opłatek

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Chociaż żelazorytnictwo opłatkowe (czyli wyrabianie ozdobnych form do pieczenia opłatków) jest pochodzenia obcego, to tylko w Polsce zostało podniesione do rangi sztuki i zapoczątkowało nowy, osobny dział grafiki. Obce wzory dostosowano do oryginalnego polskiego folkloru. Najstarsze z zachowanych opłatków pochodzą z XVII wieku i są bezcennym dokumentem obyczajowym staropolskiej kultury (a nawet architektury, gdyż na opłatkach przedstawiano budowle świeckie, sakralne, miejskie pejzaże itp.). Kielce mają w tej dziedzinie swoją tradycję.

W latach powojennych renomowaną i znaną w całym kraju opłatkarnię prowadziły siostry dominikanki, zaopatrując setki parafii. Zorganizowała ją, podobnie jak żłobek, jedna z sióstr przybyłych z Gdańska – Cherubina Schreiber. Pierwsza maszyna, z której korzystały siostry była ufundowana przez bp. Czesława Kaczmarka. Na jego cześć została nazwana „Czesław”. Kilkanaście lat temu siostry zakończyły tę działalność, choć wielu kielczan dobrze pamięta ostatnie lata opłatkarni na Kawetczyźnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Podczas wigilii dzielenie się opłatkiem rozpoczynał zawsze pan domu lub w jego zastępstwie najstarszy syn, a potem dzielili się już wszyscy uczestnicy wieczerzy, składając sobie życzenia i żegnając się krzyżem. Szanując pozostałe po wieczerzy resztki poświęconego przecież opłatka wycinano z niego „światy”, delikatne ozdoby zawieszane u powały na gałęziach wigilijnych podłaźników lub choinki. Za najstarszy przekaz literacki o ozdobach z opłatka uznaje się fragment poematu „Horsztyński” J. Słowackiego. Nadal ozdabia się paczki opłatków papierową wstążką, z wykorzystaniem rysunków scen ewangelicznych, łączonych z polską tradycją.

Ozdoby z opłatka to polska specjalność – nie są znane poza naszym krajem. „Światy” były charakterystyczne dla Polski centralnej i południowej, a więc i dla obszarów Kielecczyzny. Inspirację dla tych form stanowiła często sztuka kościelna, rzeźby i obrazy, na których Chrystus trzyma w dłoni symbol swej władzy i panowania – „świat”, kulę – wyobrażającą kulę ziemską – z zatkniętym krzyżem.

Dzisiaj „światy” to już raczej specjalność inicjatyw etnograficznych i wykonuje się je raczej z niepoświęconych opłatków. Na szczęście. Bo czy dzisiaj szanujemy resztki z opłatków nie tylko domowych, ale pozostałych po tych masowych spotkaniach opłatkowych, które od końca listopada do początków lutego odbywają się w szkołach, zakładach pracy, domach kultury…? Dzielmy się opłatkiem, ale też szanujmy go, szanujmy to jedyne w swoim rodzaju polskie misterium.

2019-12-19 13:32

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kalisz: wigilia dla potrzebujących w formie cateringu na wynos

[ TEMATY ]

wigilia

Kalisz

W tym roku tradycyjna wigilia dla osób potrzebujących organizowana przez Caritas Diecezji Kaliskiej, z uwagi na sytuację epidemiczną, przybrała formę cateringu na wynos. Potrawy wigilijne i paczki żywnościowe otrzymało ok. 300 osób.

Wydawanie potraw wigilijnych i paczek żywnościowych rozpoczęto modlitwą i błogosławieństwem kapłana. Pracownicy i wolontariusze Caritas Diecezji Kaliskiej modlili się w intencji osób, które korzystają z pomocy. Wydawanie trwało od godzin porannych do wieczora.
CZYTAJ DALEJ

TOK FM uderzył w o. Rydzyka. Teraz prostuje swoje słowa

2025-07-09 16:46

[ TEMATY ]

Radio Maryja

O. Tadeusz Rydzyk

Karol Porwich/Niedziela

O. Tadeusz Rydzyk

O. Tadeusz Rydzyk

Redakcja portalu TOK FM zamieściła na swojej stronie sprostowanie do nieprawdziwych informacji zawartych w artykule „Raport NIK ws. Funduszu Sprawiedliwości. Ks. Olszewski i o. Rydzyk zwrócą miliony?” z 26 maja bieżącego roku. „Nie jest prawdą, iż Fundacja Lux Veritatis miała nielegalnie wydatkować pieniądze z Funduszu Sprawiedliwości. Raport Najwyższej Izby Kontroli nie zawiera takich ustaleń” – podała redakcja portalu.

26 maja tego roku na portalu tokfm.pl pojawił się artykuł „Raport NIK ws. Funduszu Sprawiedliwości. Ks. Olszewski i o. Rydzyk zwrócą miliony?”. Zawierał on nieprawdziwe informacje. Redakcja zamieściła sprostowanie.
CZYTAJ DALEJ

Diakon Norbert Ryznar z żoną na ogólnopolskim spotkaniu diakonów stałych

2025-07-09 15:00

[ TEMATY ]

diakonat stały

Norbert Ryznar

Krzysztof Kaput

W rekolekcjach udział wzięło 17 diakonów stałych

W rekolekcjach udział wzięło 17 diakonów stałych

Wyświęcony przed kilkoma miesiącami w Rzymie na diakona stałego Norbert Ryznar z Bystrzycy Kłodzkiej uczestniczył wraz z rodziną w ogólnopolskich rekolekcjach dla diakonów stałych, które odbyły się w dniach 2–5 lipca w Rudach na Górnym Śląsku.

Rekolekcje pod hasłem „Nie pozwólcie odebrać sobie nadziei” zgromadziły siedemnastu diakonów stałych wraz z rodzinami oraz osoby rozeznające to powołanie. Spotkanie odbywa się co roku w innej diecezji – tym razem gospodarzem była diecezja gliwicka, a uczestników gościł Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach i Sanktuarium Matki Bożej Pokornej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję