Agnieszka Bugała: Jak powinniśmy, jako katolicy, rozumieć hasło z Księgi Wyjścia „Pamiętaj o dniu szabatu, aby należycie go świętować”?
Ks. prof. Mariusz Rosik: Temat tegorocznego Dnia Judaizmu z pewnością ma zwrócić uwagę na fakt, że zwyczaj świętowania niedzieli wywodzi się z żydowskiej celebracji szabatu. Księga Rodzaju uzasadnia, że instytucja szabatu pochodzi z Bożego ustanowienia, gdyż po sześciu dniach stwarzania, siódmego dnia Bóg odpoczął. Rzeczownik „szabat” wywodzi się od czasownika oznaczającego „odpoczywać”. Nakaz odpoczynku stał się tak ważny, że trafił do Dekalogu, tam jednak zyskał jeszcze jedną rację: miał stać się dniem pamięci o wyzwoleniu Izraelitów z Egiptu. Wyprowadzenie narodu wybranego z niewoli egipskiej byłą jedną z największych – a wielu rabinów powie największą – interwencją Boga w dzieje Izraela. W ten właśnie sposób szabat stał się nie tylko dniem odpoczynku, ale także rozpamiętywania wielkich Bożych dzieł, medytacji nad nimi, a w końcu i modlitwy.
Czym różni się żydowski szabat od katolickiej niedzieli?
Powodem, dla którego wyznawcy Chrystusa zaczęli świętować niedzielę jest zmartwychwstanie Chrystusa, które miało miejsce pierwszego dnia po szabacie. W tym dniu wieczorem Jezus sprawował Eucharystię z uczniami, którzy rozpoznali Go po łamaniu chleba, a w chwilę później ukazał się Apostołom zgromadzonym w Wieczerniku. Po raz drugi ukazał się tam tydzień później, a więc również w niedzielę. Złączenie tych dwóch faktów: niedzielnych chrystofanii Zmartwychwstałego i celebracja Eucharystii stało się argumentem za ustanowieniem cyklu świętowania niedzieli.
Jeśli nie świętujemy w sobotę, czy łamiemy jedno z dziesięciu przykazań?
Oczywiście, że nie. Inaczej było w pierwotnym Kościele, tuż po zmartwychwstaniu Jezusa. Wtedy wszyscy Jego wyznawcy byli Żydami. W szabat więc szli do synagogi, w niedzielę – na Eucharystię. Kiedy jednak Kościół stał się społecznością w zdecydowanej większości pochodzącą z ludów pogańskich, wówczas odszedł od zwyczaju świętowania szabatu. Nie można jednak wyznaczyć konkretnej daty, kiedy to nastąpiło.
Dość często, przy okazji Dnia Judaizmu, albo Dnia Islamu obchodzonego w Kościele pada pytanie: Dlaczego?
Sobór Watykański II uczył o kręgach przynależności i przyporządkowania do Kościoła. Trzeci krąg – po katolikach i pozostałych wyznaniach chrześcijańskich – stanowią wyznawcy religii monoteistycznych, a więc judaizmu i islamu. Skoro są oni w jakiś sposób przyporządkowani do Kościoła, i jeśli będą zbawieni, to właśnie przez pośrednictwo Kościoła, to w naturalny sposób rodzi się potrzeba refleksji nad tymi wspólnotami i ich związkiem z Ciałem Chrystusa. Jest jednak zasadnicza różnica pomiędzy relacją Kościoła do judaizmu i islamu. Chrześcijaństwo jest w prostej linii kontynuacją religii Starego Testamentu, islam natomiast powstał wieki później, odwołując się tak do judaizmu, jak i chrześcijaństwa.
A czy w judaizmie lub w islamie jest choćby jeden dzień poświęcony poznaniu i uhonorowaniu chrześcijaństwa?
Wydaje się, że jako katolicy stanowimy awangardę. Ani w tych religiach nie ma takiego dnia, ani też wśród prawosławnych czy protestantów nie świętuje się Dnia Judaizmu lub Dnia Islamu.
Ks. prof. Mariusz Rosik – biblista, wykładowca na PWT, przewodnik po Ziemi Świętej i Libanie, autor książek. Zajmuje się teologią Nowego Testamentu i starożytną historią Żydów.
Rabin prof. Abraham Skórka wygłosił okolicznościowy wykład
XX Ogólnopolski Dzień Judaizmu w Kielcach stał się bogatym, wielowątkowym wydarzeniem, już zapisanym w historii pod datą 17 stycznia 2017 r. Obchodom zorganizowanym po raz pierwszy w 1998 r. rokrocznie towarzyszą panele naukowe, dyskusje i debaty. Tak było i w Kielcach, gdzie przyczynkiem do naukowych analiz i teologicznej refleksji stało się zdanie z proroka Jeremiasza: „Uwiodłeś mnie Panie, a ja pozwoliłem się uwieść” (20, 7) będące mottem tegorocznych obchodów.
Niektórzy polscy biskupi udzielili na terenie podległych im diecezji dyspensy od wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych w piątek 2 maja. Zdecydował tak m.in. Prymas Polski, kard. Kazimierz Nycz czy metropolici częstochowski i gdański uwzględniając racje duszpasterskie. Żołnierzom, funkcjonariuszom i pracownikom służb mundurowych dyspensy udzielił biskup polowy.
Prymas Polski abp Józef Kowalczyk udzielił wiernym archidiecezji gnieźnieńskiej oraz osobom przebywającym na jej terenie dyspensy od zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w piątek, dnia 2 maja br.
Podobnie uczynił metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, który „mając na względzie, że piątek 2 maja przypada między dwoma dniami ustawowo wolnymi od pracy, co – jak stwierdził - sprzyja organizowaniu w tym czasie rodzinnych i towarzyskich spotkań oraz radosnemu przeżywaniu tych dni, po rozważeniu słusznych racji duszpasterskich, udzielił zgodnie z kan. 87 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego, wszystkim osobom przebywającym w granicach archidiecezji warszawskiej, dyspensy od zachowania nakazanej w piątek wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych”. Osoby korzystające z dyspensy zobowiązał do modlitwy w intencjach Ojca Świętego.
Racjami duszpasterskimi kierował się również metropolita częstochowski abp Wacław Depo, który udzielił dyspensy „wszystkim osobom przebywającym w granicach archidiecezji częstochowskiej” w piątek 2 maja. Zobowiązał te osoby do modlitwy w intencjach Ojca Świętego, jałmużny lub uczynków chrześcijańskiego miłosierdzia.
„Biorąc pod uwagę typowo wypoczynkowy i turystyczny charakter drugiego dnia miesiąca maja (długi weekend), udzielam wszystkim wiernym na terenie archidiecezji gdańskiej dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych” – napisał w specjalnym dekrecie również metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź.
Dyspensy udzielił również administrator diecezji siedleckiej bp Piotr Sawczuk, który uwzględnił fakt, że „piątek 2 maja br. przypada między dwoma dniami ustawowo wolnymi od pracy, kiedy to w sposób szczególny dziękujemy Bogu za dar wolnej Ojczyzny, co sprzyja organizowaniu spotkań patriotycznych, rodzinnych i towarzyskich”
Potrawy mięsne można będzie spożywać też na terenie diecezji bielsko-żywieckiej, gdzie dyspensy udzielił bp Roman Pindel.
Ponadto z dyspensy od pokutnego charakteru piątku 2 maja będą mogli skorzystać wierni ordynariatu polowego. „Święto Flagi Narodowej obchodzone w naszej Ojczyźnie w dniu 2 maja, w przeddzień uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, przeżywane jest w sposób uroczysty, szczególnie w Wojsku Polskim.
W związku z tym, że w bieżącym roku dzień ten przypada w piątek, zgodnie z kanonem 87 Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz art. II § 1 Konstytucji Apostolskiej Spirituali Militum Curae, niniejszym udzielam dyspensy wszystkim wiernym Ordynariatu Polowego od przestrzegania pokutnego charakteru tego dnia, zwalniając z obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych” – napisał w wydanym dziś dekrecie bp Józef Guzdek.
W Kościele katolickim w Polsce, wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów należy zachowywać we wszystkie piątki w roku
Dyspensa jest zawsze jednorazowym zwolnieniem z przestrzegania konkretnego przykazania kościelnego, natomiast od przykazań Bożych nikt nie może dyspensować. Dyspensa może być udzielona tylko w pewnych okolicznościach i dla konkretnej osoby lub konkretnej grupy osób. Najczęściej dotyczy ona zwolnienia z obowiązku powstrzymania się od spożywania potraw mięsnych i od zabawy w piątki. Biskup udziela też różnego rodzaju dyspens związanych z zawieraniem małżeństw.
W większości wypadków biskupi udzielili swoim diecezjanom dyspens na podstawie kanonu 87 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego (KPK), który głosi: „Biskup diecezjalny może dyspensować wiernych - ilekroć uzna to za pożyteczne dla ich duchowego dobra - od ustaw dyscyplinarnych, tak powszechnych, jak i partykularnych, wydanych przez najwyższą władzę kościelną dla jego terytorium lub dla jego podwładnych, jednak nie od ustaw procesowych lub karnych ani od których dyspensa jest specjalnie zarezerwowana Stolicy Apostolskiej lub innej władzy”.
Uczestnicy konklawe są całkowicie odcięci od świata - okna są zamknięte, a sygnały radiowe ekranowane; nie wolno mieć telefonów, komputerów ani żadnych innych urządzeń elektronicznych - wspominał Franciszek w swojej autobiografii. Papież jest jedyną osobą, która może zdradzić tajemnice konklawe.
W środę, 7 maja ma rozpocząć się konklawe, by wybrać następcę papieża Franciszka. Zasady przeprowadzenia wyborów określa wydana w 1996 roku przez papieża Jana Pawła II Konstytucja Apostolska Universi Dominici Gregis. Zakłada ona m.in. zachowanie tajmenicy konklawe. Jedyną osobą, która może uchylić kulisów wyborów, jest sam papież, co Franciszek zrobił w swojej autobiografii pt. "Nadzieja".
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
