Reklama

Polska

Górnicze tradycje – Barbórka 2021

Nie ma chyba drugiej grupy zawodowej, która kultywowałaby swoje tradycje z takim szacunkiem jak górnicy.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Po kilkudziesięciu latach funkcjonowania kopalń w Bełchatowie i Turowie, oddziałów spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna z Grupy PGE, nie ma wątpliwości, że wkład, jaki obie kopalnie włożyły w rozwój terenów, na których działają, jest olbrzymi. – To w dużej mierze dzięki górnikom Bełchatów z małej miejscowości stał się dynamicznie rozwijającym się miastem. Odkrywkowa kopalnia w Bełchatowie jest największym i najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce. Kopalnia Turów to natomiast od kilkudziesięciu lat jeden z najważniejszych i największych zakładów przemysłowych Dolnego Śląska – mówi Andrzej Legeżyński, prezes Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna.

Górnicy to grupa zawodowa, dla której pielęgnowanie bogatej tradycji od zawsze stanowiło ważny element obyczajowości. Nie ma chyba drugiej grupy zawodowej, która z takim szacunkiem kultywowałaby swoje tradycje i obyczaje – podkreśla Andrzej Legeżyński.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

A jest ich mnóstwo, choćby górniczy mundur i czako z pióropuszem, słynne karczmy piwne z pochodem lisów, skokiem przez skórę i w końcu patronka górniczej braci – św. Barbara. Poniżej przedstawiamy minisłowniczek niektórych górniczych symboli.

Reklama

Barbórka – od połowy XVIII wieku to tradycyjne święto obchodzone jest w kopalniach na ziemiach polskich w dniu św. Barbary, 4 grudnia. Pierwsze obchody miały miejsce w okręgu wydobycia rud ołowiowo-srebrowych w Tarnowskich Górach. Nieco później narodziła się tradycja świeckiej części obchodów, cywilizująca górnicze zwyczaje spędzania czasu przy kuflu piwa – napoju powszechnym i tanim, nierzadko zastępującym posiłek.

Barwy górnicze to czerń i zieleń. Czerń jest symbolem podziemnych ciemności, a zieleń – górniczych tęsknot za zielenią lasów i pól w czasie pracy pod ziemią.

Comber babski – karczma piwna dla damskiej części załogi górniczej.

Czako – nakrycie głowy noszone łącznie z galowym mundurem górniczym. Przy czako zamocowany jest pióropusz symbolizujący miotełkę, którą dawniej górnicy używali do czyszczenia otworów strzałowych w masach skalnych. Kolory piór mają swoją symbolikę: zielone noszą generalni dyrektorzy, białe – inżynierowie i technicy górniczy, czarne – górnicy dołowi, czerwone przynależą orkiestrze górniczej, a biało-czerwone – tamburmajorowi.

Godło górnicze – obecne godło składa się ze skrzyżowanych ze sobą żelaznego młotka – pyrlika oraz żelaznego klina, zwanego żelazkiem, czyli najstarszych znanych narzędzi górniczych. Pierwotnym symbolem górnictwa był róg.

Karczma piwna – uroczyste zebranie gwarków, którzy są podzieleni na Ławę Lewą i Ławę Prawą, czyli dwa rywalizujące ze sobą zespoły. Ławom gwarków przewodniczą kontrapunkty oraz kantorzy. Karczmy piwne wywodzą się z tradycji spotkań gwarków w najstarszych uczelniach górniczych Europy (XVIII–XIX wiek).

Reklama

Mundur górniczy podkreśla rangę górniczego zawodu. Pelerynka symbolizuje przedłużony kaptur chroniący gwarka przed wodą lejącą się ze stropu, a złote guziki przyszyte skośnie na piersi kiedyś były wypustkami, za które górnik wtykał m.in. lonty. Pierwsze polskie mundury górnicze kroju wojskowego wprowadził w 1817 r. ustawą o Korpusie Górniczym prekursor górnictwa i szkolnictwa górniczego Stanisław Staszic.

Skok przez skórę – na karczmach piwnych symbolizuje przyjęcie młodych górników, czyli lisów, do braci górniczej. Skórzany fartuch, zwany skórą lub łatą, należał do najbardziej charakterystycznych elementów stroju górnika dołowego. Karczma rozpoczyna się pochodem lisów i skokiem przez skórę młodych adeptów sztuki górniczej.

Święta Barbara jest patronką wszystkich pracowników narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, czyli: górników, hutników, marynarzy, rybaków itd. Jak głosi legenda, to nieprzeciętnej urody dziewczyna, żyjąca na przełomie III i IV wieku. Jej ojciec został rażony piorunem zaraz po tym, jak kazał ją ściąć za przejście na chrześcijaństwo. Opiece św. Barbary polecają się wszyscy, którzy chcą sobie uprosić u Pana Boga szczęśliwą śmierć.

2021-11-22 20:57

Ocena: +3 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pamiętają o swojej patronce

[ TEMATY ]

Wałbrzych

górnicy

Ryszard Wyszyński

Do wspólnego zdjęcia z Księdzem Biskupem stanęli najmłodsi uczniowie wałbrzyskiej PSP nr 28 im. św. Jana Pawła II

Do wspólnego zdjęcia z Księdzem Biskupem stanęli najmłodsi uczniowie wałbrzyskiej PSP nr 28 im. św. Jana Pawła II

W całym kraju 4 grudnia 2018 r. polscy górnicy obchodzili dzień swojej patronki – św. Barbary.

To tradycyjne święto jest uroczyście obchodzone również na ziemi wałbrzyskiej, chociaż nie ma tu już czynnych kopalń węgla kamiennego, a ostatni urobek ze złóż – zasobnego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego serca, jakim był ówczesny Wałbrzych - wyjechał na powierzchnię z ostatniej czynnej kopalni antracytu w czerwcu 1998 r. Ale to właśnie ten region i to miasto, o czym nie zawsze się pamięta, był miejscem, gdzie po raz pierwszy sięgnięto po „czarne złoto” z podziemnych złóż. Tu też powstawały przed wiekami pierwsze kopalnie głębinowe węgla kamiennego - w skali Europy i świata, których początki są określane na pięćset lat wstecz, a są historycy, którzy przyjmują, że mogły być nawet i jeszcze starsze. O tym wielkim kiedyś przemysłowym, a dziś kulturowym bogactwie Wałbrzycha pamiętają emerytowani górnicy – świadkowie górniczej tradycji. Z ich inicjatywy co roku w kolegiacie w dzień patronalnego święta górników jest odprawiana uroczysta Msza św., podczas której dawna górnicza brać wraz ze swoimi rodzinami modli się do swojej patronki św. Barbary. Okolicznościowej Eucharystii – co też wpisało się do tradycji tych obchodów - przewodniczy ordynariusz diecezji świdnickiej bp Ignacy Dec.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV odwiedził Borgo Laudato si’ w Castel Gandolfo

2025-05-29 17:27

[ TEMATY ]

Castel Gandolfo

Papież Leon XIV

Vatican Media

Borgo Laudato si'

Borgo Laudato si'

Papież udał się dziś rano do miasteczka w Lacjum, gdzie od lutego 2023 roku, wewnątrz rezydencji papieskiej, znajduje się przestrzeń utworzona z inicjatywy Franciszka w celu kształcenia i podnoszenia świadomości na temat ochrony środowiska. Papież odwiedził także Pałac Apostolski.

Jak poinformowało Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej, Leon XIV dotarł do miasteczka Castelli Romani przed południem, aby odwiedzić Borgo Laudato si’ – projekt stworzony przez Franciszka w 2023 roku na terenie Willi Papieskich, jako przestrzeń formacji w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Jest to przykład „integralnej ekologii”, będącej podstawą encykliki opublikowanej dokładnie dziesięć lat temu.
CZYTAJ DALEJ

"Najpiękniejsza z Matek"

2025-05-30 08:30

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

Marek Kamiński

W Sanktuarium Najświętszego Imienia Jezus w Łodzi odbył się koncert pt. „Najpiękniejsza z Matek”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję