Reklama

Wiara

Lepiej chronić

Czy badania naukowe dotyczące naruszeń wolności religijnej i propozycje zmian w prawie mogą lepiej zabezpieczyć przestrzeganie tego podstawowego prawa człowieka?

Niedziela Ogólnopolska 1/2022, str. 34-35

Grażyna Kołek

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z raportów przedstawiających przypadki naruszenia wolności religijnej w Polsce, przygotowywanych i publikowanych przez Laboratorium Wolności Religijnej (www.laboratoriumwolnosci.pl/raporty), wynika jednoznacznie, że w ostatnich kilku latach w Polsce zwiększa się lawinowo liczba naruszeń tej wolności. Autorzy raportu dotyczącego zdarzeń z 2020 r. wyróżnili aż siedem kategorii naruszeń: fizyczne ataki na osoby wierzące; niszczenie i znieważanie miejsc kultu; niszczenie i znieważanie symboli religijnych i przedmiotów czci religijnej; ograniczanie publicznego wyznawania wiary; dyskryminacja ze względu na przekonania religijne; nawoływanie do nienawiści na tle różnic wyznaniowych albo znieważanie grupy ludności lub jakiejś osoby z powodu jej przynależności wyznaniowych oraz inne.

W raporcie w sposób niezwykle precyzyjny i profesjonalnie udokumentowany obalono mit o uprzywilejowanej pozycji chrześcijan, a zwłaszcza katolików w Polsce. Niestety – co szczególne zadziwia prawników – w ponad połowie przypadków ataków na sferę wolności religijnej uprawnione i zobowiązane organy państwowe nie podjęły żadnej interwencji prawnej w celu wykrycia sprawców i zbadania okoliczności ich wystąpienia, mimo że fakt ich dokonania nie budził wątpliwości, a właściwe organy zostały o nich powiadomione.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Szkiełkiem i okiem

Wskazane powyżej zjawisko wymaga wszechstronnej analizy naukowej specjalistów, którzy zajmują się tą problematyką z różnych perspektyw. Przykładem tego typu działań są niewątpliwie raporty Laboratorium Wolności Religijnej, stanowiące ważną podstawę badań prowadzonych m.in. przez prawników. Z uwagi na prawny aspekt problemu – w żaden sposób niedezawuujący analiz o charakterze kulturowym, politycznym, religijnym czy społecznym – warto zaprezentować dwa cenne projekty naukowe poświęcone tytułowej problematyce, zrealizowane w 2021 r.

Efekty badań naukowych w ramach krajowego projektu, który został przeprowadzony w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie, zebrano w publikacji zatytułowanej Prawna Ochrona wolności sumienia i religii. Stan „de lege lata” i postulaty „de lege ferenda”. W badaniach wzięli udział specjaliści zajmujący się problematyką prawa wyznaniowego.

Reklama

Liczne propozycje legislacyjne, zwłaszcza w zakresie prawa cywilnego i karnego, wynikające z przeprowadzonych w ramach projektu interdyscyplinarnych badań naukowych, zmierzają do zapewnienia skuteczniejszej ochrony wolności sumienia i religii w Polsce, w tym ochrony przed prześladowaniem na tle religijnym oraz dyskryminacją. Ochrona wolności sumienia i religii, uznawanej stosunkowo powszechnie za podstawowe prawo człowieka, jest jednym z zadań współczesnych państw. Przestrzenią działania państwa w tym zakresie jest – a jeśli nie jest, to powinno być – zagwarantowanie i umożliwienie każdemu korzystania z przysługującej mu wolności sumienia i religii. Stąd tak istotne jest, aby ochrona wolności sumienia i religii na poziomie konstytucyjnym i ustawowym opierała się na generalnej zasadzie, że człowiekowi należy przyznać jak najwięcej wolności, a ograniczać ją tylko w takich sytuacjach i tylko w takim stopniu, w jakich jest to konieczne. Dlatego też nie można przyjąć koncepcji, według której państwo jest całkowicie niekompetentne w sprawach religijnych, w tym w zakresie ochrony wolności sumienia i religii. Autorzy badań postulują podjęcie przez parlament prac legislacyjnych nad poprawieniem standardów ochrony wolności religijnej. Również kluczowe – jak wynika z raportów i badań – są działania prokuratury i sądów, od których w głównej mierze zależy, czy przepisy będą przestrzegane i właściwie egzekwowane.

Nie tylko Polska

Drugim wartym odnotowania projektem badawczym dotyczącym ochrony wolności religijnej był międzynarodowy projekt „Wolność sumienia i religii” koordynowany przez Instytut Prawa Porównawczego im. Ferenca Mádla w Budapeszcie. W badaniach wzięli udział eksperci z państw Europy Środkowej, tj. z Chorwacji, Czech, Polski, ze Słowacji, Słowenii, z Serbii i Węgier.

Reklama

Przeprowadzone analizy pozwoliły nie tylko na pierwsze w skali międzynarodowej opracowanie zagadnień dotyczących prawnych aspektów obecności symboli religijnych w siedmiu państwach Europy Środkowej, ale także na sformułowanie ważnych konkluzji i postulatów de lege ferenda w książce zatytułowanej Symbole religijne w przestrzeni publicznej. Analizy dotyczące wybranych państw Europy Środkowej. W badaniach zostało uwzględnione orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, które ma istotny wpływ na prawne systemy krajowe i praktykę ochrony symboli religijnych w przestrzeni publicznej.

Analiza systemów prawnych doprowadziła do wniosku, że używanie symboli religijnych w przestrzeni publicznej nie jest generalnie unormowane explicite na poziomie zarówno konstytucji, umów międzynarodowych, jak i ustaw. Jedynie wyjątkowo istnieją uregulowania, które pośrednio mogą zakazywać używania symboli religijnych w przestrzeni publicznej w konkretnym aspekcie.

Co ciekawe, naukowcy stosunkowo sceptycznie podeszli do zagadnienia unormowania, w jakich miejscach mogą się pojawiać symbole religijne. Obecny ogólny brak uregulowań prawnych nie jest w praktyce problemem, te zagadnienia bowiem zazwyczaj są samodzielnie rozwiązywane na zasadzie konsensusu poprzedzonego dyskusją, zaś symbole religijne w naszej części Europy są powszechne w przestrzeni publicznej. Brak zakazu umieszczania symboli religijnych w miejscach publicznych wynika najczęściej z wąskiego katalogu ewentualnego ograniczenia wolności religijnej, co jest gwarantowane na poziomie norm konstytucyjnych i międzynarodowych.

Co dalej?

Państwa Europy Środkowej, które mają za sobą spore doświadczenie w zakresie walki o wolność religijną, mogą być przykładem dla innych państw Europy, w jaki sposób uzasadnić i zagwarantować obecność symboli religijnych w przestrzeni publicznej. Pozostaje mieć nadzieję, że naukowe badanie naruszeń wolności religijnych i propozycje zmian legislacyjnych przyczynią się do zdecydowanie lepszej ochrony tej wolności, uznawanej za jedno z podstawowych praw człowieka.

Autorzy są prawnikami, specjalistami m.in. prawa wyznaniowego.

2021-12-27 12:46

Ocena: +2 -2

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia postępowania w sprawie ks. Michała O.

2024-03-28 19:21

Red.

Niepokoją nas doniesienia płynące od pełnomocnika ks. Michała, mecenasa Krzysztofa Wąsowskiego, dotyczące sposobu prowadzenia postępowania - piszą księża sercanie w opublikowanym dziś komunikacie. To reakcja zgromadzenia na działania prokuratury związku z postępowaniem w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Dementują pogłoski, jakoby ich współbrata zatrzymano w niejasnych okolicznościach w hotelu. Wzywają do modlitwy za wszystkich, których dotknęła ta sytuacja.

Publikujemy treść komunikatu:

CZYTAJ DALEJ

Projekt zmian kodeksu karnego: zakazana dyskryminacja m.in. ze względu na tożsamość płciową i orientację seksualną

2024-03-27 20:19

[ TEMATY ]

prawo

Adobe Stock

Na stronach RCL opublikowano projekt ministerstwa sprawiedliwości nowelizacji Kodeksu karnego, który zakłada rozszerzenia katalogu przesłanek zakazanej dyskryminacji o kwestie płci, tożsamości płciowej, wieku, niepełnosprawności oraz orientacji seksualnej.

Na stronach rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, który - jak zapowiada ministerstwo sprawiedliwości - ma wzmocnić ochronę przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną i tożsamość płciową.

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Znakomite wieści dla świdnickiej katedry

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

Świdnica

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

dotacje na zabytki

Beata Moskal-Słaniewska Prezydent Świdnicy

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Stolicę diecezji odwiedziła Joanna Scheuring-Wielgus, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przywożąc ze sobą znakomite wieści dla miasta i jego dziedzictwa kulturowego.

Podczas spotkania w czwartek 28 marca ogłoszono, że katedra świdnicka, jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska otrzyma wsparcie finansowe z corocznego programu ministerstwa. Informację przekazała w mediach społecznościowych Prezydent Świdnicy. - Z corocznego programu prowadzonego przez ministerstwo, wśród projektów zakwalifikowanych do dofinansowania, jest świdnicka katedra! Moja ulubiona figura św. Floriana, patrona strażaków, nareszcie zostanie odnowiona – napisała Beata Moskal-Słaniewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję