Reklama

Niedziela Sandomierska

Unikatowe szachy

W Muzeum Zamkowym w Sandomierzu znajdują się wyjątkowe na skalę europejską Szachy Sandomierskie. Od niedawna są stale dostępne dla zwiedzających.

Niedziela sandomierska 4/2022, str. VI

[ TEMATY ]

Sandomierz

szachy

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

W pancernej gablocie utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza

W pancernej gablocie utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Odwiedzający Zamek Królewski mogą podziwiać wyjątkowy zabytek dzięki specjalnie przygotowanej i poświęconej szachom wystawie. Cenny artefakt został umieszczony w pancernej gablocie, w której utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza. Skupieniu uwagi zwiedzających na zabytku sprzyja aranżacja plastyczna przestrzeni i specjalne oświetlenie. – Jest to ekspozycja szachów i jednego obiektu, mianowicie dziennika prac wykopaliskowych, archeologicznych, gdzie po raz pierwszy umieszczona jest informacja o odkryciu. Chcieliśmy, aby szachy były wyróżnione, bo jest to najcenniejszy nasz obiekt archeologiczny. Są one też najbardziej znanym zabytkiem, które posiada nasze muzeum, a o którym poświęcono wiele publikacji naukowych. Zależało nam na tym, aby ten obiekt nie ginął wśród innych, tym bardziej, że mamy w planach w 2023 r. oddzielną wystawę poświęconą historii miasta Sandomierza – mówił Mikołaj Getka-Kenig, dyrektor muzeum.

Szachy Sandomierskie zostały odkryte 9 października 1962 r. w trakcie wykopalisk, którymi kierował dr Jerzy Gąssowski na wzgórzu św. Jakuba w Sandomierzu. Ich powstanie naukowcy datują na XII lub pierwszą połowę XIII wieku. Dawniej sądzono, że znalezisko mogło mieć związek z wyprawą Henryka Sandomierskiego do Ziemi Świętej w 1155 r., jednak dziś jako jedno z wytłumaczeń uważa się obecność Sandomierza na szlaku łączącym Kijów z Europą Zachodnią, ewentualnie łączy z przybyciem do Sandomierza braci dominikanów. Szachy Sandomierskie są unikatowym znaleziskiem w Polsce i jednym z niewielu podobnych w Europie. Są małe, bo ich wysokość sięga maksymalnie 25 mm, wykonane w większości z kości dużego ssaka. Ich rozmiary naukowcy tłumaczą dwojako. Mogą one wynikać z podróżnego charakteru zestawu, ale również materiał, z którego je wykonano nie pozwalał na nadanie im większych rozmiarów. Na podstawie cech stylistycznych, pochodzenie szachów upatruje się w Europie południowo-zachodniej, być może wyszły spod ręki twórcy z jednego z warsztatów włoskich. Są one wycinane ręcznie, szlifowane i polerowane. Niektóre z nich powstały po przecięciu większego kawałka, wcześniej ukształtowanego w formę dwóch połączonych podstawą figur. Szachy zdobione są ornamentem w postaci rytych linii i wykonanych przy pomocy cyrkla „oczek”. To właśnie na podstawie głębokości i wyrazistości tego zdobienia wyróżniono dwa zestawy: A (ornament głęboki) i B (ornament płytki). Niewykluczone, że w przeszłości jeden z zestawów bierek był dodatkowo pokryty barwnikiem (być może czerwonym), którego ślady nie zachowały się do dziś. Naukowcy są przekonani, że dwie z bierek z tzw. zestawu A zostały dorobione później: są nimi jeden pion (niezdobiony w odróżnieniu od pozostałych z tego zestawu) oraz skoczek – wyraźnie węższy od pozostałych. Szachy Sandomierskie reprezentują geometryczny, abstrakcyjny styl muzułmański. Wyjątkowości nadaje im fakt, że znaleziono ich prawie kompletny zestaw, z 32 figur nie udało się odnaleźć tylko trzech.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2022-01-18 11:57

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ważne nagrody

Niedziela sandomierska 45/2022, str. VII

[ TEMATY ]

Sandomierz

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Nagrodzeni przez swoje działania rozsławiają miasto

Nagrodzeni przez swoje działania rozsławiają miasto

W Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbyła się gala wręczenia miejskiej nagrody Bonum Publicum im. Aleksandra Patkowskiego.

W tym roku Kapituła pod przewodnictwem prof. Stanisława Adamczaka doceniła Grażynę Milarską przede wszystkim za jej zaangażowanie w organizowanie wyjątkowych inscenizacji. Są to Żywe Obrazy Historii, które wzbogacają od kilku lat odpust bł. Wincentego Kadłubka – patrona miasta i diecezji sandomierskiej. Żywe obrazy odwołują się do bogatej historii Sandomierza. Laureatka od kilku lat jest także sandomierską koordynatorką ogólnopolskiej akcji Narodowe Czytanie. Druga z nagrodzonych laureatek została Bożena Wódz. Nagrodę przyznano za publikacje książkowe dotyczące Sandomierza. Nagrodzona jest kustoszem w Muzeum Zamkowym. Napisała monografię Zamku Królewskiego w Sandomierzu. Publikacja jest bardzo szczegółowa, zawiera wiele niepublikowanych dotąd faktów. To kompendium wiedzy przydatnej do badań naukowych w kontekście historii Sandomierza, historii zabytków tej części kraju oraz zamków i twierdz w Polsce. Marcin Marzec, burmistrz miasta, powiedział, że nagroda Bonum Publicum podkreśla wyjątkowość miasta, zawierającą się w bogactwie historycznym, kulturalnym i dziejowym, a dzisiaj w dobie unifikacji i globalizacji regionalizm ma głęboki sens. Podziękował laureatom za ich zaangażowanie i społeczną pracę, bo z ich dorobku będą mogły korzystać kolejne pokolenia. Nagrody przyznawane są w dwóch kategoriach. Pierwsza dotyczy dokonań w zakresie kultury, utrwalania tradycji, pamięci historycznej, turystyki, ekologii, dobroczynności i wszelkich form aktywności społecznej. W trakcie uroczystości przyznano również tytuł Honorowy Obywatel Miasta Sandomierza. Otrzymał go Krzysztof Burek, wiceprezes Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego – za publikacje i zaangażowanie w propagowanie wiedzy o Sandomierzu, jego historii, ludziach i wyjątkowych miejscach. Pośmiertnie tytuły Honorowych Obywateli Miasta Sandomierza trafiły do: posła Stanisława Krawczyńskiego – sandomierzanina oraz do ks. dr. Wiesława Wilka – jednego z założycieli Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, autora wielu publikacji. Zwieńczeniem uroczystości był koncert Julii Tłuczkiewicz z Ostrowca Świętokrzyskiego. Nagrody Bonum Publicum przyznawane są od 19 lat.
CZYTAJ DALEJ

Nowenna ku czci św. Moniki

[ TEMATY ]

św. Monika

By Fallaner - Own work/commons.wikimedia.org

Św. Monika

Św. Monika

Zapraszamy do wspólnej modlitwy nowenną za wstawiennictwem św. Moniki. Nowenna do odmawiania między 18 a 26 sierpnia lub w dowolnym terminie.

CZYTAJ DALEJ

Trójstyk: w sobotę modlitwa trzech narodów o pokój

2025-08-19 19:15

[ TEMATY ]

Polska

Czechy

Słowacja

Trójstyk

Karol Porwich/Niedziela

Wierni trzech sąsiadujących ze sobą diecezji - opawsko-ostrawskiej w Czechach, żylińskiej na Słowacji i bielsko-żywieckiej w Polsce - po raz 15. spotkają się 23 sierpnia br. na modlitwie na Trójstyku w Beskidzie Śląskim. Malowniczy przysiółek Jaworzynki to miejsce, gdzie łączą się granice trzech państw. Zebrani w tym miejscu pielgrzymi modlić się będą o pokój na świecie.

Mszy św. będzie przewodniczył biskup żyliński Tomáš Galis. Przy ołtarzu polowym modlić się będą biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel oraz biskup ostrawsko-opawski Martin David, który wygłosi homilię. W liturgii udział wezmą księża i wierni z sąsiadujących ze sobą diecezji.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję