Książka
Artysta prawdziwy
Dostojewski. Portret intymny
Alex Christofi

Autor Portretu... stworzył biografię Fiodora Dostojewskiego tak, by łączyła wiedzę historyczną na temat jego życia i czasów, w których żył, z wątkami autobiograficznymi, cytowanymi z jego prozy. Efektem jest oryginalna biografia, która może zainteresować zarówno miłośników twórczości rosyjskiego pisarza, jak i tych, którzy chcieliby dopiero ją poznać. Tych drugich raczej nie przepłoszy. Poznają człowieka i pisarza, artystę z krwi i kości: skomplikowanego, słabego, który mimo choroby znajduje w sobie siły, by tworzyć arcydzieła. Cóż, Dostojewski wielkim pisarzem był, a Władimir Nabokow ze swoją opinią – że to miernota, z przebłyskami wysokiej próby humoru, ale także z jałowymi połaciami literackich banałów – był osamotniony. /w.d.

Film
W nieciekawych czasach
Cywilizacja Zachodu. Na rozdrożach wartości
Elżbieta Królikowska-Avis

Od rewolucji francuskiej, która oznaczała zerwanie ciągłości i zniszczenie tradycji, trwa proces erozji znanego nam świata, rozpiętego w trójkącie: chrześcijaństwo – filozofia grecka – prawo rzymskie. Każda kolejna rewolucja pogłębiała ten stan, a tempo rozwoju zdarzeń przyspieszyło jeszcze podczas rewolucji kontrkulturowej – zaświadcza autorka. Następny etap systemowej wojny rozgrywa się na naszych oczach: trwa rozmontowywanie państwa, niszczenie wartości i rozbijanie dawnego porządku świata. I to w każdej dziedzinie naszego życia – od formuły działania państwa po kierunek rozwoju kina. Te niewesołe konstatacje wynikają wprost z ponad stu krótkich tekstów znanej publicystki, które składają się na tę książkę. W nieciekawych czasach żyjemy – zaświadcza Elżbieta Królikowska-Avis. Jednocześnie uspokaja: świat rozwija się nie po spirali, lecz po sinusoidzie. Odwołuje się też do Edmunda Burke’a, twórcy nowoczesnego konserwatyzmu, potępiającego rewolucję francuską, który mimo wszystko był optymistą. /w.d.

Periodyk
Historia pań
Komunizm: system – ludzie – dokumentacja
Nr 10

Temat udziału kobiet w wydarzeniach XX wieku i zmianach, które przyniosły, podejmowany jest nader rzadko – oceniają redaktorzy rocznika IPN. Dlatego m.in. najistotniejszą część jego 10. numeru poświęcili historii pań w XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po 1945 r. i działań władz komunistycznych wobec nich, a także uwikłania ich samych. Periodyk jest dostępny na stronie ipn.gov.pl . Najciekawszy jest tekst przedstawiający życiorysy równoległe osławionych resortowych „dam”: Julii Brystiger, Marii Wiernej i Heleny Wolińskiej. Wszystkie znakomicie odnalazły się w komunizmie, zrobiły błyskotliwe kariery w różnych instytucjach i resortach. Na karierę – szczególnie w PRL – nie mogły liczyć natomiast bohaterki tekstu o działalności studentek z duszpasterstwa akademickiego i NZS w Białymstoku na przełomie lat 70. i 80. XX wieku. Brały udział w demonstracjach, kolportowaniu bibuły, a w efekcie były oskarżane w tzw. Procesie 21”, który toczył się na przełomie lat 1982 i 1983 przed sądem wojskowym w męskim składzie. /j.k.

Film
Dom zły
Dom Gucci
reż. Ridley Scott

Członkowie rodu Guccich żartowali, że ich historia to gotowy materiał na scenariusz filmu. No i się doigrali. Teraz jednak spadkobiercy Alda Gucciego, człowieka, który przekształcił markę florencką w globalną, nie są zadowoleni ze sposobu, w jaki ich przedstawiono w filmie Ridleya Scotta. Zagrozili nawet pozwem (konkretnie Patrizia Gucci, wnuczka Alda). Podstawą scenariusza była książka Sary Gay Forden Dom Gucci. Potęga mody, szaleństwo pieniędzy, gorycz upadku, wydana niedawno w Polsce. Reżyser pokazuje krytyczny moment w historii potężnej firmy, walkę o władzę, która doprowadza do przejęcia jej przez obcy koncern. Ważnym graczem okazała się Patrizia – prosta, czasem prostacka żona Maurizia Gucciego. Ale i ona przegra, i to na całej linii. W filmie grają gwiazdy, m.in.: Lady Gaga, Adam Driver, Jeremy Irons i Al Pacino. /j.k.