Ojcu Martynianowi Darzyckiemu - w 60. rocznicę kapłaństwa

Był lipiec 1991r. Bordowy "Maluch", zmierzał z Jagiełły w kierunku granicy państwa w Medyce. Kierowca i pasażer to ks. prał. Franciszek Woś i ks. Marian Jagieła, a cel tej podróży, to przede wszystkim odwiedzenie zamieszkującego od lat na Ukrainie przyjaciela - o. Martyniana Darzyckiego. Skrzętnie poczynione przez ks. prał. Wosia zapiski z tej podróży, dostarczają mi dziś informacji pozwalających odtworzyć jej przebieg.
Odprawa celna w Medyce, postój w Trzcińcu przy pięknie odbudowanym kościele, Mościska, Gródek Jagielloński, Lwów oglądany z drogi okrążającej go południową stroną, Złoczów, Tampol i po przejechaniu 570 km - nocleg w Szarogrodzie u Ojców Oblatów Najświętszej Maryi Panny. Okolica piękna, falista, ogromne łany pól uprawnych; pszenica, owies, połacie kukurydzy, słonecznika, buraków, wszystko zadrzewione od drogi, wioski bardzo odległe od siebie, ukryte w jarach, łagodne wzgórza. "Tą drogą - wspomina ks. prał. Woś - szliśmy w 1937 r. na wielkie manewry w czasie służby wojskowej, którą odbyłem z późniejszym bp. Tadeuszem Błaszkiewiczem". Następny dzień podróży to modlitwa w kaplicy Sióstr Urszulanek w Czerniowcach i dalszy wyjazd w stronę województwa winnickiego do Miastkówki - dzisiejsze Gorodkowo. Krajobraz typowy dla Podola, miasteczko otoczone ze wszystkich stron wzgórzami, gdzieniegdzie kępy lasów, w dolinie rzeczułka Markówka. Nad tym wszystkim dominują trzy wieże świątyń; dwóch cerkwi i kościoła rzymskokatolickiego. Kościół jasny, piękny, barokowy, tu żyje i gorliwie działa od czasów wojny o. Martynian Darzycki - bernardyn, wyświęcony we Lwowie w 1943 r.
Na chwilę pozostawimy naszych utrudzonych podróżnych, którzy opuścili Miastkówkę na kilka dni, podążając swoim "Maluchem" w głąb Podola i rejestrując różne przeżycia. Np. w Winnicy spotkali młodzież przygotowującą się do wyjazdu do Polski na spotkanie z Ojcem Świętym, w dniach 14 i 15 sierpnia 1991r. Natomiast bliższych informacji z życia i działalności o. Darzyckiego na ówczesnej Ukrainie, zaczerpniemy z książki Ciernista droga autorstwa Leona Karłowicza, którą otrzymałam od ks. prał. F. Wosia.
O. Martynian Darzycki urodził się w miejscowości Jagiełła koło Przeworska i jeszcze jako młodzieniec, śledząc ciągle mapy, marzył o wyprawie na Wschód. Po święceniach kapłańskich, Opatrzność Boża doprowadziła go tam, gdzie mógł rozniecić światło wiary i umocnić naukę Chrystusa. Na krótko kierowany był do różnych miejscowości Ukrainy, a w końcu na stałe pozostał proboszczem w miejscowości Miastkówka, z przynależnymi do niej wieloma znacznie odległymi miejscowościami, gdzie ciągle słychać było polską mowę. "Ojciec Martynian trwał na miastkowskim posterunku i na innych wtedy - czytamy w książce Ciernista droga - gdy w ośmiu okolicznych powiatach nie było ani jednego kapłana, gdy musiał znosić nadludzkie zmęczenie, przykrości od ówczesnych władz, przemierzać w prymitywnych warunkach ogromne przestrzenie i służyć posługą duszpasterską pozbawionym przez tyle, tyle lat wiernym. Tym przede wszystkim zasłużył sobie Ojciec na wdzięczność i szacunek ukraińskich katolików". Władze sowieckie z góry podyktowały mu różne warunki, m.in. jedną Mszę św. dziennie, jedną osobę do spowiedzi dziennie, i wiele, wiele innych "znaków zakazu". Oczywiście głód Boga i głód wiary wśród tamtejszej ludności sprawił, że te ograniczenia były nieoficjalnie przekraczane. Chcąc w wielkim skrócie przedstawić niektóre dzieje o. Martyniana, zacznę od anegdotki przez niego opowiadanej - vide książka - a mającej ścisłe odniesienie do dalszych losów naszego bohatera, a mianowicie: "... Rozmawiali trzej policjanci - amerykański, niemiecki i sowiecki o tym, kto najszybciej wykrywa przestępców. Amerykanin rzekł, że po miesiącu od chwili popełnienia przestępstwa, Niemiec - że po dwóch tygodniach, zaś Rosjanin, że na miesiąc przed popełnionym przestępstwem...". I tak oto zapobiegawczo, żeby uniknąć tego "zła", które ewentualnie mógłby popełnić o. Martynian podczas proboszczowania w Miastkówce, aresztowano go i zesłano na osiem lat łagrów. Trzynaście tysięcy kilometrów przez całą Azję, miesiąc jazdy pociągiem w wagonie bydlęcym, następnie trasa na dolnym pokładzie statku od morza Japońskiego na Półwysep Kołymski pod Kamczatkę, do nieludzko ciężkiej pracy w kopalni, przy wożeniu taczkami urobku i wypłukiwaniu złotego kruszcu. Gdy po siedmiu latach został zwolniony za dobre sprawowanie, mógł udać się w drogę powrotną do kraju. Ale jak tu jechać, gdy nie ma się w kieszeni ani przysłowiowego "złamanego szeląga". Usiadł więc nasz bohater i zabrał się do czytania Ewangelii. Otwiera ją w dowolnym miejscu i czyta: "... Nie martwcie się, co będziecie jedli..." itd. Przerywa czytanie i rozmyśla, jak tu się nie martwić, gdy nie ma za co powrócić do Ojczyzny i gdy trzeba tu czekać bez żadnej nadziei na wyjazd. W tym momencie słyszy pukanie do drzwi. Wchodzi listonosz i przynosi mu 700 rubli wysłanych przez byłych parafian z Odessy. Przetrwał wszystko i przywyraźnej pomocy Bożej powrócił do swoich, doczekał szczęśliwie dzisiejszych czasów, a w obecnym roku świętuje 60. rocznicę swojej posługi kapłańskiej.
Książka Ciernista droga to piękna lekcja naszej nie tak odległej historii, to ukazanie czytelnikowi jak w wielkich Bożych planach droga przez mękę w więzieniach i łagrach, doprowadziła do zwycięstwa Chrystusowego Kościoła, to ukazanie historii życia i działalności duszpasterskiej tego, który stał się "filarem" Kościoła katolickiego w krajach sowieckich - o. Martyniana Darzyckiego. Sam o. Martynian twierdzi skromnie - cytuję słowa autora Leona Karłowicza - "... iż wszystko, co przeżył i przecierpiał, oraz wszystko, czego dokonał, było dziełem nie jego, lecz Stwórcy, który zwykle wybiera sobie upatrzonego człowieka jako narzędzie odwiecznych planów kreacji świata...".
I tu przyszedł czas ponownego spotkania z naszymi miłymi gośćmi zwiedzającymi Podole; ks. prał. Franciszkiem Wosiem i ks. Marianem Jagiełą, którzy nie omieszkali wstąpić do Miastkówki w drodze powrotnej do kraju. Oto jak oni widzą naszego niestrudzonego o. Martyniana, u którego się zatrzymali. Tam razem sprawowali Najświętszą Ofiarę, tam w polskim języku modlili się z wiernym ludem i tam widzieli ludzi przybywających z daleka z tobołkami, aby przystąpić w Miastkówce do sakramentów świętych. O. Darzycki wyjeżdżał do Połonnego na konferencję jako wikariusz generalny, sprawował Mszę św. w Czortkowie, uczestniczył w odpuście w Szarogrodzie, jechał do kaplicy sióstr ze Mszą św. do miejscowości odległej 30 km, poświęcił kaplicę w miejscowości odległej 70 km, itd. itd... To tylko "mały wycinek" zajęć o. Martyniana, który został powołany jako narzędzie odwiecznych planów Bożych, ku spełnieniu obietnic Najświętszej Panienki z Fatimy.
Czcigodny Księże Jubilacie! Niech Miłosierny nasz Ojciec w niebie obdarzy Cię zdrowiem na dalsze lata pracy w Jego kapłańskiej służbie. Niech ci, którzy żyją na wschodnich kresach i w których płynie polska krew i biją polskie serca, wytrwają jak dotąd w wierze praojców, w której Ty ich umacniałeś. Niech na Ukrainie nie zabraknie kapłanów, którzy Twoim wzorem będą prowadzić polski lud Ukrainy Naddnieprzańskiej do prawdziwej wiary Jezusa Chrystusa.
Ad multos annos Czcigodny Księże Jubilacie.