Reklama

Porady

Gratias Domine

Seniorzy w zgodzie z naturą

To, że wiedza i doświadczenie osób starszych są dla nas bezcenne, wie każdy, kto nie jest kompletnym ignorantem. Ich mądrość powinna być dla nas drogowskazem przy podejmowaniu życiowych decyzji. Także tych, które dotyczą naszego zdrowia i ekologii.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ramach projektu pn. „Gratias Domine” prezentujemy serię comiesięcznych publikacji, których celem jest popularyzacja wiedzy z zakresu ekologii.

Na początku nie sposób nie zadać pytania, które jako pierwsze ciśnie się na usta: czym tak naprawdę jest starość? Choć zapewne każdy ma w głowie swoją definicję starości, jej istotę najpiękniej oddał Jan Paweł II, który przecież sam doświadczył jej różnych aspektów.

„Czasem mówi się o niej jako o jesieni życia – tak pisał już Cyceron – przez analogię do pór roku następujących kolejno po sobie w życiu przyrody. Widzimy, jak w ciągu roku zmienia się otaczający nas świat, gdy patrzymy na góry i równiny, pola i doliny, lasy, rośliny i drzewa. Istnieje bliskie podobieństwo między rytmami biologicznymi człowieka a cyklami życia przyrody, której i on jest częścią. Zarazem jednak człowiek różni się od całej otaczającej go rzeczywistości, ponieważ jest osobą. Ukształtowany na obraz i podobieństwo Boże jest świadomym i odpowiedzialnym podmiotem. (...) Jeżeli zatem dzieciństwo i młodość są czasem, w którym człowiek stopniowo uczy się swojego człowieczeństwa, rozpoznaje swoje możliwości, poniekąd tworzy projekt życia, który będzie realizował w wieku dojrzałym, to i starość nie jest pozbawiona szczególnej wartości, ponieważ – jak uważa św. Hieronim – łagodząc namiętności, «pomnaża mądrość i służy dojrzalszymi radami». W pewnym sensie jest to czas szczególnie nacechowany mądrością, którą zwykle przynoszą ze sobą lata doświadczeń, jako że «czas jest znakomitym nauczycielem»” – napisał Jan Paweł II w 1999 r. w Liście do osób w podeszłym wieku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Niestety, często zdarza nam się zapominać o tej mądrości osób starszych, co skazuje nas na powtarzanie tych samych błędów młodości, których doświadczały wszystkie pokolenia przed nami. Konsekwencją tego są liczne rany psychiczne i duchowe, których przecież moglibyśmy uniknąć. A warto korzystać z doświadczenia seniorów nie tylko w rzeczach „wielkich” i „ważnych”, ale też tych zwyczajnych, prostych.

Reklama

Osoby starsze a natura

We wspomnianym liście Jan Paweł II zwrócił uwagę na otaczającą nas przyrodę – góry, lasy, rośliny. To znamienne, bo stosunek osób starszych do natury jest szczególny. W przeciwieństwie do młodych ludzie w podeszłym wieku nie patrzą już na naturę jak zdobywcy i nie chodzi tu o zdobywanie szczytów, wytyczanie szlaków czy ekstremalne biegi w lesie. Wydaje się, że ją kontemplują całym sobą, żyją zgodnie z jej rytmem i oczekują od niej przede wszystkim zaspokojenia ich potrzeb psychicznych i duchowych. Stąd tak często, mimo że problemy ze zdrowiem bywają już uciążliwe, decydują się spędzać czas na łonie przyrody. Chodzą na spacery po lasach i parkach, pielęgnują przydomowe ogródki czy wolne chwile spędzają na swoich działkach. Wiedzą, że wysiłek fizyczny połączony z przebywaniem na świeżym powietrzu jest potrzebny ich ciału i psychice.

Co więcej, staje się to doskonałą okazją do integracji ze znajomymi i do poznawania nowych osób. W wielu miejscowościach w całej Polsce powstają kluby seniora, które umożliwiają starszym ludziom wspólne wypady za miasto, wycieczki do parków narodowych czy aktywność ruchową np. w postaci nordic walking. Tego typu atrakcje organizują przeważnie świeckie instytucje związane z okolicznymi domami kultury, ale coraz częściej staje się to domeną parafii i funkcjonujących przy nich wspólnot. To starsi ludzie w znacznej mierze biorą też na siebie odpowiedzialność za wygląd przykościelnych obejść. To oni sadzą tam kwiaty, pielęgnują żywopłoty i krzewy. Chcą, by wokół ich świątyń było pięknie.

Podobnie zresztą dbają o swoje przydomowe ogródki. Z kolei ci mieszkający w blokach nie szczędzą czasu i środków, by w betonowych „źródłach” kwitło życie. Wszystkie badania dowodzą, że ma to niebagatelne znaczenie dla ekologii samych miast. Rośliny pomagają walczyć ze smogiem i akumulują wodę. Rozumieją to włodarze miejskich ośrodków, którzy chętnie nagradzają i finansują takie inicjatywy. W wielu miastach w Polsce są organizowane specjalne konkursy i przeznaczane dodatkowe środki na wspieranie tego typu pomysłów obywatelskich. Warto wspomnieć, że osoby starsze podchodzą do takiej działalności dużo bardziej ekologicznie niż młodzi – rzadziej decydują się na stosowanie chemicznych nawozów, często sami produkują naturalny kompost.

Reklama

Z pokolenia na pokolenie

Warto zauważyć, że seniorzy zarażają swoją pasją najmłodszych. Szczególnie w miesiącach wiosennych i letnich widzimy, że w pracach ogrodniczych pomagają im ich wnuki. To dziadkowie stają się pierwszymi nauczycielami przyszłych pokoleń, przekazują im wiedzę o różnych gatunkach roślin, zwierząt czy grzybów. To często oni, ze względu na zabieganie swych dzieci, jako pierwsi zabierają najmłodszych do lasów czy parków, a coraz częściej także na wakacje – w góry lub nad jeziora.

Co więcej, przy wciąż rosnącej migracji Polaków z mniejszych ośrodków do aglomeracji miejskich to dziadkowie, którzy pozostali w swoich małych ojczyznach, stają się podstawowym łącznikiem kolejnych pokoleń z przyrodą. Wakacje spędzane „u dziadka na wsi” dla wielu młodych ludzi, których rodzice wyprowadzili się do miast, są często jedyną okazją, by spędzić kilkanaście dni na łonie natury.

Istotną kwestią, o której nie wolno nam zapominać, a na którą zwrócił uwagę także św. Jan Paweł II, jest postrzeganie przez osoby starsze czasu. Większość ludzi starszych zdaje sobie sprawę z nieuchronności przemijania, stąd większą wagę przykładają oni do tego, by jak najpełniej wykorzystać czas, który został im dany. Widać to chociażby w rytmie dobowym osób starszych, który jest dużo bardziej uporządkowany i bardziej zbliżony do rytmu naturalnego. Seniorzy np. często wstają i chodzą spać „z kurami”, co ma nieocenione znaczenie w kwestii wykorzystywania zasobów energetycznych – zużywają m.in. dzięki temu mniej prądu.

Reklama

Oszczędność jest zresztą kolejną domeną osób starszych. W swoich wydatkach dużo bardziej kierują się faktycznymi potrzebami, co sprawia, że kupują mniej niepotrzebnych rzeczy, a to ogranicza liczbę śmieci i pozwala racjonalniej gospodarować zasobami ziemi. To niby naturalne, ale w świecie tak napędzanym przez konsumpcję – już nie takie oczywiste.

Jan Paweł II nazwał osoby w podeszłym wieku „strażnikami naszej pamięci”. Miał na myśli nie tylko tradycję i historię, ale też troskę wypływającą z doświadczenia seniorów o to, by zostawić naszą planetę w jak najlepszym stanie przyszłym pokoleniom – zachować to, co w naturze piękne, aby mogło cieszyć oczy wnuków, prawnuków i tych, którzy będą po nich. Warto, żebyśmy wszyscy przejęli na siebie tę odpowiedzialność.

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu, nr projektu: SONP/SN/550964/2022, kwota dofinansowania: 500 000,00 zł, całkowita wartość projektu: 556 000,00 zł.

MEN

2023-01-23 17:34

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ziemia karmi i zapewnia nam bezpieczeństwo

Zniszczenie i ciągłe zanieczyszczanie ziemi mogłoby wpłynąć na obniżenie bezpieczeństwa żywnościowego Polski. Na szczęście ziemię ojczystą mamy nieskażoną, bo polskie rolnictwo nigdy nie było tak intensywne jak na zachodzie Europy.

Wojna na Ukrainie dobitnie pokazuje, że obrona ojczystej ziemi także dziś wymaga najwyższej ofiary i poświęcenia. Działania zbrojne przez stulecia były prowadzone o dostęp do ziemi uprawnej, do wody i żywności, które są niezbędne człowiekowi do życia. W dobie dobrobytu nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że żywności może zabraknąć albo może być ona skażona. Dlatego też troska o środowisko naturalne, a zwłaszcza jakość ziem przeznaczonych do produkcji rolnej, jest strategicznym celem polityki państwa, a także naszym patriotycznym obowiązkiem.

CZYTAJ DALEJ

Wielki Piątek zostawia nas nagle samych na środku drogi... Zapada cisza

Agnieszka Bugała

Te godziny, które dzieliły świat od śmierci do zmartwychwstania musiały być czasem niepojętego napięcia...

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy. Wielki Piątek, po straszliwej Męce Pana, zostawia nas nagle samych na środku drogi. Zapada cisza, która gęstnieje. Mrok, w którym nie ma Światła. Wielka Sobota – serce nabrzmiewa od strachu, oczekiwanie zadaje ból fizyczny. Wróci? Przyjdzie? Czy dobrze to wszystko zrozumieliśmy? Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

CZYTAJ DALEJ

Słodko - gorzka wspólnota

2024-03-29 15:18

Dziar

Tę nazwę dla duszpasterstwa osób rozwiedzionych i żyjących w związkach niesakramentalnych zaproponował ks. Marian Fatyga, opiekujący się środowiskiem od 2023 roku.

- Chodzi o dużo gorzkich doświadczeń osłodzonych myślą, że i dla nas, mimo sytuacji, w jakiej się znajdujemy jest nadzieja, że nie jesteśmy straceni w oczach Boga – mówi Niedzieli Anna Wira, która wraz z mężem Piotrem jest we wspólnocie od 2002 roku.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję