Jednym z wielu przykładów są fermentowane napoje mleczne, których stosowanie zalecano już w starożytnych Grecji i Rzymie w leczeniu problemów żołądkowo-jelitowych, a także w celu pobudzenia apetytu.

Bakterie docenione

Dziś wiemy, że pozytywny wpływ tych produktów na zdrowie wynika z obecności bakterii probiotycznych. Dobroczynne bakterie na szerszą skalę zaczęto badać w drugiej połowie XX wieku. Wraz z odkrywaniem ich roli w wielu procesach życiowych zaczęła się rozwijać produkcja probiotyków, czyli preparatów zawierających żywe kultury bakterii, których zadaniem jest przywrócenie równowagi mikrobioty jelitowej, wzmocnienie układu odpornościowego i poprawienie wchłaniania składników odżywczych – bo wiadomo, że biorą one udział m.in. w syntezie witaminy K i niektórych witamin z grupy B oraz w procesie trawienia laktozy. Stąd tak szeroka dostępność preparatów zawierających różne szczepy bakterii przygotowanych w postaci kapsułek, saszetek, tabletek itp.

Liczna rodzina

Nowoczesne metody badawcze pozwoliły zidentyfikować wiele bakterii i poznać ich wpływ na ludzki organizm. Liczną rodzinę przyjaznych bakterii tworzą m.in. szczepy Lactobacillus, Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces boulardii. Z tym że w obrębie szczepów występuje wiele gatunków, o czym łatwo możemy się przekonać, czytając skład probiotyków, które mogą zawierać m.in.: Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus plantarum itd. Ten skład decyduje o różnicach w zastosowaniu poszczególnych preparatów. Obok bakterii probiotycznych niektóre preparaty zawierają prebiotyki, czyli substancje pobudzające rozwój flory bakteryjnej.

Nie tylko osłonka

Preparaty probiotyczne mają wiele zastosowań, a jednym z najczęstszych jest podawanie ich pacjentom stosującym antybiotyki, które co prawda zwalczają bakterie chorobotwórcze, ale jednocześnie niszczą w organizmie szczepy bakterii pożytecznych. Kiedyś zalecano, aby probiotyk, popularnie nazywany osłonką, stosować w trakcie kuracji antybiotykowej, obecnie wiadomo, że w celu przywrócenia równowagi flory jelitowej powinien on być podawany także przez pewien czas po zakończeniu antybiotykoterapii. Wiadomo również, że antybiotyki to niejedyne leki, które mogą niekorzystnie wpłynąć na stan naszej mikrobioty. Dlatego zaleca się, aby włączyć probiotyk, gdy przez dłuższy czas stosujemy leki z grupy NLPZ, inhibitory pompy protonowej czy doustne leki sterydowe.

Ostatnie lata przyniosły ważne odkrycia na temat znaczenia mikrobiomu jelit dla wielu funkcji naszego organizmu. Są badania, które wskazują, że zaburzenia jego stanu mają wpływ na rozwój chorób, i to nie tylko przewodu pokarmowego, ale także: alergii, chorób skóry i układu krążenia, depresji i innych. Samodzielne stosowanie probiotyków aptecznych w każdej z dolegliwości nie jest jednak dobrym pomysłem. O to, który rodzaj bakterii probiotycznych będzie działał najkorzystniej w konkretnym schorzeniu, najlepiej zapytać specjalistę. Na co dzień powinniśmy włączyć do diety ich naturalne źródła, czyli produkty fermentowane, takie jak: kiszone kapusta czy ogórki, zakwas buraczany, kefir, jogurty naturalne. Trzeba też pamiętać, że dla żywotności bakterii probiotycznych konieczna jest obecność innych substancji, zwłaszcza błonnika pokarmowego.

Artykuł nie stanowi porady medycznej.