23. SPOTKANIE MIĘDZYNARODOWEGO KATOLICKO-ŻYDOWSKIEGO KOMITETU ŁĄCZNOŚCI

Warszawa, 4-7 kwietnia, 2016

DEKLARACJA WSPÓLNA

23. spotkanie Międzynarodowego Katolicko-Żydowskiego Komitetu Łączności (ILC) odbyło się w Warszawie, w dniach od 4-7 kwietnia 2016 r. ILC jest podmiotem utworzonym w 1971 roku, aby sformalizować ustanowienie oficjalnych relacji między Stolicą Apostolską a światową wspólnotą wyznawców judaizmu. ILC jest oficjalnym forum stałego dialogu pomiędzy Komisją Stolicy Apostolskiej do spraw Stosunków Religijnych z Judaizmem a Międzynarodowym Komitetem Żydowskim do spraw Konsultacji Międzyreligijnych (IJCIC). W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele judaizmu i katolicyzmu z pięciu kontynentów. Współprzewodniczącymi spotkania byli kardynał Kurt Koch, przewodniczący Komisji Stolicy Apostolskiej do spraw Stosunków Religijnych z Judaizmem oraz szanowny pan Martin Budd, Przewodniczący IJCIC.

Spotkanie to zostało zwołane w bardzo ważnym momencie historii. ILC pojawił się bezpośrednio po Soborze Watykańskim II i jego głęboko przekształcającym dokumencie „Nostra aetate”, którego 50. rocznica ogłoszenia była obchodzona i upamiętniona na całym świecie. Jednocześnie istnieją wyzwania dla stosunków międzyreligijnych i międzykulturowych odczuwalne przez wiele milionów osób na całym świecie, nie wyłączając katolików i Żydów w wielu krajach.

Polska była odpowiednim miejscem dla tego spotkania. To tutaj dokonywały się najważniejsze i najbardziej płodne przemiany zarówno dla katolickiej jak i żydowskiej kultury, jak i zrozumienia samych siebie. Jednocześnie w XX wieku Polska stała się sceną jednego z najbardziej odrażających wydarzeń w historii świata. Uczestnicy ILC i reprezentowane przez nich instytucje są w pełni świadomi dynamicznego napięcia, jakie stanowią ?te dwie skrajności a także szlachetnego wyzwania związanego z rozwijaniem współczesnego porozumienia budowanego na doświadczeniach przeszłości. Uczestnicy warszawskiego spotkania są nie mniej świadomi tego, że współczesna dynamika polityczna ma bezpośredni wpływ na dobrobyt ludzki i społeczny zarówno katolików jak i Żydów w Polsce oraz w innych częściach świata.

Spotkanie rozpoczęło się uroczystością publiczną z udziałem przywódców obu wspólnot, przywódców społecznych i rządowych z Warszawy i Polski, a także przedstawicieli Watykanu, Polskiego Kościoła oraz Państwa Izrael.

Każdy ze współprzewodniczących tego spotkania ILC, kardynał Kurt Koch i pan Martin Budd, przedstawił prezentację ustalając zarówno kontekst historyczny jak i pojawiające się wyzwania. Kardynał Koch podkreślił, że na przestrzeni lat jednym z dobrych owoców tych spotkań był rozwój prawdziwej przyjaźni między uczestnikami i autentycznego poczucia partnerstwa pomiędzy reprezentowanymi przez nich wspólnotami. Pan Budd położył nacisk na symboliczne znaczenie spotkania w Warszawie, z jej straszliwą historią, a także obecnie po 50. rocznicy „Nostra aetate” w tej chwili będącej wyzwaniem moralnym dla ludzi wiary. Kulminacyjnym punktem wieczoru było przedstawienie przez ambasadora Izraela w Polsce, w imieniu Instytutu Yad Vashem, trzech polskich katoliczek i uznanie ich pośmiertnie za „Sprawiedliwe Wśród Narodów Świata” za ocalenie istnień żydowskich podczas Szoah, ucieleśniając w ten sposób najszlachetniejsze ziszczenie stosunków katolicko-żydowskich.

Programem tego odbywającego się co dwa lata dialogu wyznaczał temat: „«Inny» w żydowskiej i katolickiej tradycji: Uchodźcy w dzisiejszym świecie”. Aby zapewnić religijną i naukową podstawę do dalszych dyskusji, sesje rozpoczęły się o dogłębnej analizy na temat tego, w jaki sposób zarówno żydowska jak i rzymskokatolicka tradycja religijna oraz teksty źródłowe postrzegają „innego”. Zgodnie z naukowym charakterem tych prezentacji, każdy z mówców potwierdził, że istnieje wewnętrzne napięcie dialektyczne między tym co partykularne a tym, co powszechne w każdej tradycji, i podkreślił znaczenie oraz uczciwość moralną w akceptacji „innych” jako istotnego składnika samozrozumienia każdej z tradycji. Prezentacje oraz dyskusja, jaka po nich nastąpiła wskazały, że Pisma każdej z nich zapewniają nam ramy dla rozwiązania palących kwestii społecznych, takich jak współczesny kryzys uchodźczy. Odpowiadając na nakazy religijne chrześcijan i Żydów, konferencja oceniła obecny kryzys uchodźczy przytłaczający większość Europy, uznała napięcie między zobowiązaniami wynikającymi z miłości obcych i godności ich stworzenia na obraz Boga, a troską o bezpieczeństwo i obawami przed zmianami.

Chociaż w ciągu ostatnich 50 lat miała miejsce szeroko obecna bezprecedensowa otwartość między naszymi dwoma wspólnotami na wielu miejscach, a także na poziomie międzynarodowym, to w ciągu ostatnich kilku lat odnotowano wzrost problematycznych zmian wpływających na obydwie. Po podjęciu kwestii, jak każda z naszych poszczególnych tradycji zachęca nas, aby pomóc drugiej, skupiliśmy się na tym, jak nasze dwie wspólnoty znajdują się obecnie w położeniu bycia „innym”. Antysemityzm zarówno w słowie jak i w działaniu pojawiły się ponownie w Europie i gdzie indziej, a prześladowanie chrześcijan, zwłaszcza w dużej części Bliskiego Wschodu i niektórych częściach Afryki osiągnął poziom nie widziany od dawna.

Uczestnicy spotkania podkreślili, że antysemityzm jest zjawiskiem realnym i przybiera różne formy. Jest on zagrożeniem nie tylko dla Żydów, ale także dla ideałów demokratycznych. Do walki z nim konieczne są ulepszone i uaktywnione na nowo programy edukacyjne.

Uczestnicy spotkania zauważyli, że prześladowania chrześcijan nasilają się co roku między latami 2012 i 2015. Uznali oni obowiązek podniesienia świadomości na całym świecie w zakresie tego problemu i uznali moralny obowiązek, aby być głosem osób pozbawionych głosu.

Uznając niepodważalne historyczne znaczenie Shoah, uczestnicy spotkania złożyli wizytę w obozie śmierci w Treblince. Przy Pomniku Ofiar Obozu przywódcy potwierdzili swoje zobowiązanie, by nigdy nie pozwolić na zapomnienie o tej tragedii ani też kiedykolwiek w przyszłości pozwolić światu na takie zaprzeczenie człowieczeństwa i godności jakiejkolwiek istoty ludzkiej, bez względu na jej rasę, religię lub pochodzenie etniczne.

Ich wizyty w katolickiej instytucji charytatywnej oraz w Muzeum historii Żydów Polskich podkreśliły kluczową rolę wspólnot żydowskich i katolickich we współczesnym życiu Polski. Spotkanie z uznaniem odniosło się do polskich doświadczeń transformacji od komunizmu z jego represjami, do wolności studiowania i wyrażania wiary religijnej w nowym społeczeństwie.

Zgodnie ze znaczeniem ILC od jej powstania przed 45 laty, przedstawiciele ponowili swoje stałe zobowiązanie do otwartego i konstruktywnego dialogu, jako wzoru dla porozumienia międzykulturowego i międzyreligijnego w świecie, a szczególnie z przywódcami religijnymi wspólnoty muzułmańskiej. Ponowili też zobowiązanie do współpracy w rozwiązywaniu pojawiających się potrzeb swoich społeczności, gdziekolwiek się znajdują, i przekazania ich transcendentnego orędzia światu tak bardzo potrzebującemu autentycznej i troskliwej afirmacji, jaką stanowią ich obydwie tradycje religijne.