Reklama

Polska

Prymasi z Europy przyjeżdżają do Gniezna

Już w najbliższą niedzielę 23 kwietnia, w uroczystość św. Wojciecha, rozpoczną się w Gnieźnie obchody 600-lecia Prymasostwa w Polsce. W rozpoczęciu tego znamiennego jubileuszu uczestniczyć będą prymasi z kilku krajów Europy.

[ TEMATY ]

Gniezno

Episkopat.pl

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Prymas Polski abp Wojciech Polak przyznaje w rozmowie z KAI, że swoją obecność potwierdzili: Prymas Galii kard. Philipp Barbarin z Lyonu, Prymas Hiszpani Braulio Rodrigueza Plaza z Toledo, Prymas Germanii Frana Lackner z Salzburga, Prymas Czech kard. Dominik Duka oraz przedstawiciel Prymasa Anglii kard. Vincenta Nicholsa z Londynu.

Warto przypomnieć, że tytuł prymasa ma obecnie znaczenie honorowe i nie łączy się z nim władza o charakterze jurysdykcyjnym. W innych krajach Europy tytuł prymasa przysługuje m.in. arcybiskupom: Lyonu (Francja - Prymas Galów), Toledo (Hiszpania), Pragi (Czechy), Ostrzyhomia (Esztergom; Węgry), Armaghu (Irlandia), Canterbury i York (Anglia; obecnie są to tytuły anglikańskie; prymasem Anglii jest arcybiskup Westminsteru). Arcybiskup Salzburga w Austrii jest formalnie prymasem Germanii; prymasem Belgii jest arcybiskup Brukseli-Mechelen, a prymasem Italii (nie Włoch) jest papież. Jest też prymas Portugalii - patriarcha Lizbony.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Choć sam tytuł prymasa Kościoła lokalnego występował już w starożytności w całym chrześcijaństwie, to jednak prawdziwą „karierę” zrobił, podobnie jak np. godność kardynała, tylko w chrześcijaństwie zachodnim. Tytuły takie papieże zaczęli nadawać niektórym, najstarszym i najbardziej „czcigodnym” biskupstwom na Zachodzie, z których pierwszym była pod koniec IV wieku Kartagina w Afryce Północnej – przewodniczyła ona wówczas Kościołom lokalnym w całym tym regionie.

Później tytułami tymi obdarzano też m.in. Arles we Francji i Saloniki na wschodzie. W formie porównywalnej z dzisiejszą godność ta sięga swymi początkami przełomu pierwszego i drugiego tysiąclecia, szczególnie zaś rozwinęła się po tzw. wielkiej schizmie z 1054 r., gdy Kościoły Wschodu i Zachodu oddaliły się od siebie.

Pod koniec średniowiecza godność prymasa tam, gdzie ona występuje, niemal zawsze była związana także z posługą i urzędem legata papieskiego. Tak było np. w odniesieniu do arcybiskupów Salzburga (dla Niemiec), Canterbury (dla Anglii) i Ostrzyhomia (dla Węgier), czy wreszcie Polski.

Reklama

W ciągu wieków takich siedzib prymasowskich było wiele, niekiedy kilka w jednym kraju, ostatecznie jednak tylko niektóre z nich dotrwały w tym charakterze do dzisiaj. Trudno jest nawet wymienić wszystkie ośrodki prymasowskie w ciągu stuleci, poprzestańmy więc tylko na kilku.

We Francji były to takie miasta jak Arles (już od 417), Lyon, Reims, Bourges, Vienne, Narbonne, Bordeaux i Rouen, ale dziś jedynie arcybiskupowi Lyonu przysługuje – rzadko zresztą obecnie przywoływany – tytuł prymasa Galów (nie Francji ani nie Galii).

W Niemczech i na ziemiach niemieckojęzycznych tradycje prymasowskie miały m.in. Moguncja, Trewir, Magdeburg i Salzburg; przy tym rzecz znamienna, że w istocie nigdy nie było prymasa Niemiec, choć od 1648 arcybiskup tego ostatniego miasta – obecnie w Austrii – nosi tytuł prymasa Germanii, ale w praktyce nie miał on nigdy żadnych uprawnień w stosunku do innych biskupów języka niemieckiego i dziś jest raczej prymasem Austrii (choć formalnie bez tego tytułu). Ponadto prymasem Rzeszy Niemieckiej był z nadania Napoleona na początku XIX wieku arcybiskup Moguncji.

Tytuł prymasa Hiszpanii przysługuje od początku VII wieku arcybiskupowi Toledo, należy jednak pamiętać, że w przeszłości podziały narodowe, polityczne i kościelne na Półwyspie Iberyjskim przebiegały nieco inaczej niż dzisiaj i arcybiskup portugalskiej Bragi nosi tytuł prymasa Hiszpanii, ale w liczbie mnogiej, tzn. (tych) Hiszpanii (primado das Espanhas), w praktyce oznacza to prymasostwo Portugalii. Ponadto tradycje prymasowskie ma arcybiskup Tarragony w Katalonii.

Prymasem Czech jest arcybiskup Pragi, Węgier – arcybiskup Ostrzyhomia (od 31 maja 1993 połączony z Budapesztem), a Belgii – arcybiskup Brukseli-Mechelen.

Pierwszym prymasem na ziemiach polskich był arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba (1358-1422). Tytuł ten otrzymał on na Soborze w Konstancji (1414-18), na którym przewodniczył delegacji polskiej. A pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim – prymasem, obdarzonym tytułem legata, był Jan Łaski (†1531). W czasie Soboru Laterańskiego V (1512-17) Leon X (1513-21) bullą z 25 lipca 1515 przyznał prymasowi tytuł „legata urodzonego” (legatus natus), to znaczy związanego na stałe z gnieźnieńską stolicą arcybiskupią. Dokument ten potwierdzał nadany wcześniej arcybiskupom gnieźnieńskim tytuł prymasa Polski, nie wymieniając przy tym szczegółowo zakresu uprawnień i obowiązków legata i prymasa.

Reklama

Ciekawa sytuacja ukształtowała się na Wyspach Brytyjskich, na co wpływ miały czynniki pozakościelne. Podzielona politycznie Irlandia ma dwóch prymasów: arcybiskup Armaghu (na północy kraju) jest prymasem całej Irlandii a arcybiskup Dublina – prymasem Irlandii. W Anglii stolicami prymasowskimi były od końca VII w. Canterbury i York, ale od czasów Reformacji (XVI w.) są to arcybiskupstwa anglikańskie, a katolickim prymasem Anglii jest dziś arcybiskup Westminsteru (dzielnicy Londynu). I wreszcie własnego prymasa ma również Kościół Szkocji – jest nim arcybiskup Saint Andrews (od 1472).

Swoich prymasów miały też wyspy włoskie: dla Sardynii (a zarazem Korsyki) tytuł ten przysługiwał od 1133 arcybiskupowi Pizy, a Sycylii – arcybiskupowi Palermo (od 1099), podczas gdy prymasem Włoch (Italii) jest biskup Rzymu (czyli papież).

Skandynawia miała niegdyś własnego prymasa w osobie arcybiskupa Bremy, a dla samej tylko Szwecji prymasem był arcybiskup Lundu (od 1045 do Reformacji).

Ciekawostką jest fakt, że w XIII wieku swego prymasa mieli katolicy Bułgarii – był nim arcybiskup Tyrnowa.

Poza Europą prymasi są też w Ameryce Łacińskiej, np. dla Argentyny jest nim arcybiskup Buenos Aires), dla Brazylii – arcybiskup São Salvador da Bahia a dla Peru – arcybiskup Limy. Ponadto arcybiskup Santo Domingo jest formalnie prymasem Ameryk.

Tytuł prymasa nosili także opaci niektórych ważnych klasztorów benedyktyńskich – w Fuldzie, Monte Cassino, Fleury i Rzymie (klasztor św. Anzelma).

2017-04-18 12:43

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Gnieźnieńskie uroczystości świętowojciechowe w długi weekend

[ TEMATY ]

Gniezno

św. Wojciech

Ludmiła Pilecka/www.wikipedia.org

Tegoroczne uroczystości odpustowe ku czci św. Wojciecha, głównego patrona Polski i archidiecezji gnieźnieńskiej odbędą się w dniach 3-4 maja i będą przeżywane jako ogólnopolskie dziękczynienie za dar kanonizacji Jana Pawła II. W czasie odpustu poświęcona zostanie nekropolia Prymasów Polski oraz kaplica dedykowana papieżowi Polakowi.

Późniejszy termin tegorocznych uroczystości świętowojciechowych, organizowanych rokrocznie w pierwszy weekend po liturgicznym wspomnieniu św. Wojciecha, związany jest z kanonizacją Jana Pawła II oraz przeniesioną na 28 kwietnia – ze względu na oktawę wielkanocną – uroczystością biskupa-męczennika. Tegoroczny odpust będzie miał wymiar szczególny, będzie bowiem ogólnopolskim dziękczynieniem za wyniesienie papieża Polaka na ołtarze. Wezmą w nim udział biskupi i pielgrzymi z całej Polski.
Uroczystości rozpoczną się tradycyjnie w sobotni wieczór (3 maja). O godzinie 19.30 Prymas Polski abp Józef Kowalczyk dokona poświęcenia nowej nekropolii Prymasów Polski w podziemiach katedry gnieźnieńskiej. Następnie rozpoczną się Pierwsze Nieszpory o św. Wojciechu pod przewodnictwem metropolity poznańskiego i przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Stanisława Gądeckiego. Homilię podczas tej liturgii wygłosi metropolita łódzki abp Marek Jędraszewski.
Po zakończeniu Nieszporów, około godziny 20.30, z katedry gnieźnieńskiej wyruszy procesja z relikwiami biskupa-męczennika, która przejdzie na Wzgórze Zbarskie do kościoła pw. św. Michała Archanioła. W procesji niesione będą relikwie papieża Jana Pawła II oraz innych świętych i błogosławionych. Przy kościele św. Michała Archanioła jak co roku kilka słów do wiernych skierują obecni hierarchowie.
W niedzielny ranek, o godzinie 9.15 sprzed kościoła św. Michała Archanioła wyruszy druga procesja, w której relikwie patrona Polski i archidiecezji gnieźnieńskiej przeniesione zostaną na Plac św. Wojciecha u podnóża katedry. Przed rozpoczęciem sumy odpustowej metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz poświęci w katedrze gnieźnieńskiej kaplicę dedykowaną Janowi Pawłowi II.
Msza św. odpustowa na Placu św. Wojciecha rozpocznie się o godzinie 10.00. Eucharystii przewodniczyć będzie Prymas Polski abp Józef Kowalczyk, a homilię wygłosi kard. Stanisław Dziwisz. W czasie Mszy św. abp Kowalczyk przekaże przedstawicielom młodzieży księgi Pisma Świętego, a nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore nałoży krzyże misyjne świeckim i duchownym wyjeżdżającym na misje.
Uroczystości świętowojciechowe zakończą się w niedzielne popołudnie, o godzinie 16.00, Drugimi Nieszporami sprawowanymi w katedrze gnieźnieńskiej pod przewodnictwem sekretarza generalnego KEP bp. Wojciecha Polaka. Homilię podczas nabożeństwa wygłosił bp Damian Bryl, biskup pomocniczy poznański. Po Nieszporach, zgodnie z tradycją, Prymas Polski udzieli błogosławieństwa dzieciom.
„Nawiedzenie grobu naszego patrona i udział we wspólnej modlitwie dziękczynnej za kanonizację Jana Pawła II niech będą wyrazem wdzięczności wobec Boga za wszystko, co na posiewie męczeńskiej krwi św. Wojciecha wyrosło na naszej polskiej ziemi, a co umacniał swym papieskim posługiwaniem św. Jan Paweł II” – zaprasza ks. kan. Zbigniew Przybylski, kanclerz Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie.
Sobotnie i niedzielne uroczystości odpustowe transmitować będzie Radio Maryja oraz lokalnie Radio Plus. Transmisję niedzielnej sumy odpustowej będzie można obejrzeć w TVP Polonia.
Tradycyjnie uroczystościom świętowojciechowym towarzyszyć będzie doroczna pielgrzymka młodych go grobu i relikwii św. Wojciecha. Pielgrzymka odbędzie się pod hasłem: "Być z Chrystusem” (Flp 1, 23).
Gnieźnieńskie uroczystości świętowojciechowe należą do najstarszych i największych w Polsce. Pierwszym odnotowanym przez kroniki aktem kultu św. Wojciecha był Zjazd Gnieźnieński w roku 1000. Kolejne wzmianki odnotowano na przełomie XII i XIII wieku. Z okresu tego pochodzi kilkanaście dokumentów noszących podpisy książąt wielkopolskich i tę samą datę – 23 kwietnia, co wskazuje na to, że uroczystości patronalne ku czci św. Wojciecha miały już formę zorganizowaną.
Na przestrzeni wieków do grobu św. Wojciecha pielgrzymowali zarówno „maluczcy”, jak i potężni. Szczególnie często zjawiali się w Gnieźnie jako pątnicy książę Bolesław Pobożny i Przemysł II. U relikwii męczennika modlił się także Władysław Jagiełło po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Orędownictwu św. Wojciecha polecił się także król Zygmunt Stary, który wobec zagrożenia tureckiego w 1511 roku publicznie oświadczył, że zamiast liczyć na pomoc innych narodów lub szczęście wojenne, woli liczyć na św. Wojciecha.
Uroczystości świętowojciechowe o charakterze zbliżonym do współczesnego, zaczęto organizować w Gnieźnie w pierwszej połowie ubiegłego wieku. Przez szereg lat miały one wymiar wyłącznie diecezjalny, ograniczany dodatkowo w czasach PRL-u. Dopiero w latach 80. ubiegłego wieku nabrały one charakteru ogólnopolskiego.
Do świętego Wojciecha wielokrotnie pielgrzymował – jeszcze jako biskup, a później arcybiskup krakowski Karol Wojtyła. Jako papież modlił się w Gnieźnie dwukrotnie, podkreślając za każdym razem znaczenie tego miejsca w dziejach Polski. „Pozdrawiam Polskę, ochrzczoną tutaj przed tysiącem z górą lat!” – mówił w Gnieźnie w 1979 roku, przypominając, że męczeństwo św. Wojciecha legło u fundamentów chrześcijaństwa w naszej Ojczyźnie.

CZYTAJ DALEJ

Bp Przybylski na Czuwaniu Odnowy w Duchu Świętym: Kościół i świat potrzebują doświadczenia jedności

2024-05-18 18:04

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Odnowa w Duchu Świętym

Karol Porwich/Niedziela

Ulf Ekman

Ulf Ekman

O tym, że dziś i Kościół, i świat potrzebują doświadczenia jedności mówił na Jasnej Górze bp Andrzej Przybylski, delegat KEP ds. Ruchu Odnowy w Duchu Świętym. Przewodniczył Mszy św. z udziałem kilkudziesięciu tysięcy uczestników Ogólnopolskiego Czuwania Katolickiej Odnowy w Duchu Świętym na Jasnej Górze.

W homilii bp Przybylski zwrócił uwagę, że prawdziwa duchowość dopełnia się we wspólnocie, to tajemnica duchowości chrześcijańskiej. - Z jednej strony każdy z nas zaproszony jest do osobistej relacji z Bogiem, ma w niej doświadczyć jakiejś bezpośredniej bliskości Boga, ale z drugiej potrzebujemy być razem - mówił kaznodzieja. Porównał tę prawdę do obrazu społeczności pszczół, kiedy każdy z owadów zbiera nektar, ale miód powstaje dopiero we wspólnocie.

CZYTAJ DALEJ

Wakacje z WOT ruszają już po raz piąty

2024-05-19 07:05

2LBOT

W nadchodzące wakacje lubelscy terytorialsi przygotowali dwa terminy szkoleń podstawowych i wyrównawczych dla wszystkich, którzy podczas letniej przerwy w nauce i pracy chcą zdobyć nowe umiejętności i zostać żołnierzem Wojska Polskiego. To będzie już 5 rok z projektem Wakacje z WOT.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję