Reklama

Ciechanowskie Spotkania Muzealne

Rok Gombrowiczowski w Ciechanowie

Niedziela płocka 35/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 25 lipca 2003 r. rok 2004 został ogłoszony Rokiem Witolda Gombrowicza. W tym roku bowiem, 4 sierpnia, przypadła 100. rocznica urodzin Gombrowicza, a 24 lipca minęła 35. rocznica jego śmierci. Powstał Komitet Organizacyjny Roku Gombrowiczowskiego, który inicjuje i koordynuje wszystkie inicjatywy związane z tymi obchodami. Rok Gombrowiczowski ma również charakter międzynarodowy (Argentyna, gdzie Gombrowicz spędził ponad 24 lata życia, Francja - Paryż, Szwajcaria - Genewa i inne kraje).
Organizatorzy „Ciechanowskich Spotkań Muzealnych”, włączając się w ogólnopolskie obchody Roku Gombrowiczowskiego, zaprosili do Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie Janusza Majcherka, członka Komitetu Obchodów Roku Gombrowiczowskiego, naczelnego redaktora miesięcznika „Teatr”, znawcę twórczości Gombrowicza. Redaktor Majcherek wygłosił wykład pt. Gombrowicz a teatr. Przybliżając postać pisarza, przypomniał, że pochodził on z rodziny szlacheckiej, która miała posiadłość na Żmudzi w okolicach Wilna i Kowna. Sam o swojej rodzinie Gombrowicz mówił, że nie należała do arystokracji, „nie będąc hrabią, miałem pewną ilość ciotek hrabin, ale hrabiny też nie były w najlepszym gatunku, były takie sobie” (Testament).
Ojciec Gombrowicza Jan był obywatelem ziemskim, pracował też w przemyśle, matka Marcela Antonina z Kotkowskich zajmowała się domem. Witold miał dwóch braci Jerzego i Janusza oraz siostrę Irenę. Mieszkali niedaleko Opatowa, w Małoszycach. „Ja jestem artysta po matce, a po ojcu jestem trzeźwy, spokojny, opanowany” - zwykł mówić o sobie (Testament).
W 1964 r. w Paryżu Gombrowicz poznał Ritę Labrosse - kanadyjkę, która przyjechała do Paryża studiować współczesną literaturę. Zamieszkali razem w Venece, ślub wzięli dopiero w 1968 r., na niecały rok przed śmiercią Gombrowicza.
Rita Gombrowicz od śmierci pisarza jest strażniczką jego spuścizny; strażniczką konsekwentną i kompetentną. Wydała też 2 książki o nim Gombrowicz w Argentynie i Gombrowicz w Europie - obydwie wydano w Wydawnictwie Literackim w Krakowie. Gombrowicz w Argentynie to książka zawierająca świadectwa i dokumenty dotyczące pobytu pisarza w Argentynie w latach 1939-63, w tym m.in. wspomnienia osób, które zetknęły się w tym czasie z pisarzem, wywiady, korespondencję i inne dokumenty, a także fotografie. O swoim pobycie w Argentynie Gombrowicz mówi: „Jedynymi, którzy się mną zainteresowali, byli studenci. Skądinąd ja sam byłem jak student, włóczyłem się po ulicach bez zajęcia, z masą wolnego i pustego czasu (...), w mojej sytuacji mogłem wybierać jedynie między narzekaniem a zabawą. Wybrałem zabawę, lecz wyznaję, że nieraz bawiłem się za dużo i za dobrze” (z Diario Argentino). Majcherek, mówiąc o Gombrowiczu i o jego stosunku do teatru, przypomniał jego powiedzenie: „W zasadzie ja jestem wrogiem teatru, do tego stopnia, że nudzi mnie teatr. I nie chodzę, od lat już nie byłem w teatrze. Jak się stało, że napisałem dwie sztuki teatralne, to nie bardzo wiem, ale jednak to się stało, prawda. I to jest forma, którą ja osobiście uważam za sztywną, za nie bardzo nadającą się dzisiaj do wypowiedzi dla pisarza nowoczesnego, ale jednak niby tam jest coś do zrobienia i te sztuki, które ja napisałem, ponieważ miały pewien oddźwięk więc może jeszcze jakoś kiedy je dopełnię, ale jeszcze nie jestem pewny” (wypowiedzi z 1963 r.) Mimo że tak otwarcie manifestował niechęć do teatru, tworzył jednak dramaty i pisał dla teatru i nie była to twórczość marginesowa - to prawie połowa jego utworów literackich. Zapytany, dlaczego raz wypowiada się w prozie, a raz w dramacie, pisarz odpowiedział: „Powody są natury czysto praktycznej - kiedy wydaje mi się, że potrafię napisać sztukę szybciej od powieści, że nie stracę na to dwóch lat życia, jak mi się zdarza przy każdej powieści, wtedy zabieram się do teatru, mówiąc sobie: to potrwa krótko, prosta sprawa. I pełen zapału zabieram się do roboty. Ale w końcu napisanie każdej sztuki zabiera mi rok, półtora roku i wydaje mi się, że nigdy nie dobrnę do końca.
Zawsze ta sama historia” (cyt. za K. Jeleńskim).
Dramat zatem ma dla Gombrowicza znaczenie równorzędne z prozą. Po ukazaniu się dramatów Gombrowicz zabiegał o to, aby mogły zaistnieć na scenie teatralnej. Najbardziej zależało mu na Ślubie. Miał on być utworem „wielkim”, „genialnym” i pisarz chciał, aby trafił do teatru. Choć Ślub nie mógł ukazać się i być grany w Polsce, Gombrowicz poszukiwał innych możliwości, pewne nadzieje wiązał z Francją, podjął pewne kroki w Argentynie, w Stanach Zjednoczonych. Szukając sceny dla swego dramatu, pisarz zgłosił określone wymagania. W liście do brata Janusza pisze: „Ślub powinien być wystawiony w najlepszym, najbardziej autorytatywnym teatrze polskim - nie eksperymentalnym”. Nie wchodziła w grę podrzędna scena prowincjonalna. Nie zgadzał się, aby sztuka wystawiana była w Łodzi, zastanawiał się nad tym, czy może być wystawiana w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie, nie zgodził się również, aby Trans-Atlantyk i Ślub mogły być wystawione w teatrach w Kielcach i Radomiu, choć teatr w Kielcach za dyrekcji Byrskich należał do najświetniejszych scen w kraju. „Absolutnie wykluczone, aby Ślub miał debiutować na prowincji, prowincjonalnymi siłami, przed kielecko-radomską publicznością” - sprzeciwiał się pisarz w liście do dyrektora teatru w Kielcach.
Gombrowicz pisze dramat i zabiega o jego wystawienie, ale brak mu zaufania do teatru, który może pokazać tekst inaczej niż to widzi autor. Pisarz przyznawał, że swoich sztuk w teatrze nigdy nie oglądał, sztuki pisze, ale do teatru nie chodzi, nie był w teatrze „od 13 lat co najmniej” - stwierdził w jednym z wywiadów.
Spotkanie poświęcone Gombrowiczowi w maju w cyklu „Ciechanowskich Spotkań Muzealnych” cieszyło się dużym zainteresowaniem szczególnie młodzieży. Ożywiona dyskusja świadczyła, że Gombrowicz jest czytany. Czyżby sprawdziły się słowa Konstantego Jeleńskiego, który przepowiedział że Gombrowicz będzie naprawdę czytany i rozumiany około 2000 r.? Jubileusz rocznicy urodzin Witolda Gombrowicza na pewno przyczynił się do dużego zainteresowania jego twórczością.
W Roku Gombrowiczowskim do Polski sprowadzono prochy Witolda Gombrowicza i złożono je 11 maja br. na starym cmentarzu w Kielcach, w grobie jego matki Marceli Antoniny Gombrowiczowej. Podczas uroczystości pogrzebowych, które odbyły się w kościele pw. Trójcy Świętej pod przewodnictwem ks. Kazimierza Gurdy, rektora WSD, życiorys pisarza przypomniał w kazaniu ks. prof. Mieczysław Rusiecki z KUL-u. Przyznał, że Gombrowicz stracił wiarę, ale przez całe życie „iskrzyło u niego w tej sferze”. Jeżeli wnikamy w to, co u Gombrowicza najgłębsze, to dotykamy spraw uniwersalnych, takich jak dramat ludzkiej formy, własność formy, zmagania się ze sposobem bycia, czucia, myślenia, mówienia, działania z kulturą, z ideałami, z hasłami i z wiarą” - mówił ks. prof. Rusiecki.
Dzięki Ciechanowskim Spotkaniom Muzealnym Ciechanów został włączony do ogólnopolskiego programu obchodów Roku Gombrowiczowskiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Budzik o ks. Chmielewskim: docierały do nas wątpliwości na temat jego nauczania

2024-06-01 11:34

[ TEMATY ]

abp Stanisław Budzik

Karol Porwich/Niedziela

- Wszczęliśmy procedurę dlatego, że z różnych stron docierały do nas niepokojące informacje i wątpliwości na temat nauczania ks. Dominika Chmielewskiego, także ze strony niektórych teologów - mówi abp Stanisław Budzik.

O tym, jakie są kryteria uznawania danych wspólnot czy ruchów za katolickie, jak również o pozytywnych stronach wiary Polaków oraz o grożących jej deformacjach - mówi w rozmowie z KAI abp Stanisław Budzik, stojący na czele Komisji Nauki Wiary KEP, której zadaniem jest troska o integralny przekaz wiary w Kościele w Polsce. Duchowny ocenia też stan polskiej teologii, która, jak podkreśla, „wyróżniała się wśród innych krajów wiernością wobec depozytu wiary i szacunkiem wobec Urzędu Nauczycielskiego Kościoła”. Niedawno „pojawił się jednak problem księży i teologów, którzy zerwali z Kościołem i z kapłaństwem, i zajęli pozycje dalekie od nauki Kościoła”. Rozmowa jest swego rodzaju mini „raportem o stanie wiary” Polaków.

CZYTAJ DALEJ

Karol Lwanga i towarzysze

[ TEMATY ]

święci

www.glassisland.com

Papież Paweł VI w piśmie "Misterium paschalne" z 14 II 1969 r. zapowiadającym reformę kalendarza liturgicznego (od 1970 r.) postanowił włączyć do niego świętych z tzw. nowego świata, czyli spoza Europy, aby w ten sposób ukazać powszechność Kościoła katolickiego. W ten sposób w odnowionym kalendarzu kościelnym znaleźli się nasi święci patronowie pochodzący z Afryki, z Ugandy.

Życie Karola Lwangi i jego towarzyszy przypada na czasy, kiedy ich ojczyzna Uganda, odkryta w XIX wieku przez angielskich podróżników, stała się przedmiotem kolonialnych zainteresowań Anglii. W roku 1877 na wezwanie sławnego podróżnika i odkrywcy Henryka Stanley'a przybyli do Ugandy misjonarze anglikańscy. W dwa lata później przybyli tu katoliccy misjonarze, ojcowie biali, wysłani przez algierskiego kardynała Lawigerie. Szybko pozyskali uznanie na dworze królewskim, nawracając wielu na wiarę katolicką. Liczba wyznawców Chrystusa wzrosła do kilkunastu tysięcy. Jednakże król Ugandy Mutesa I nie chcąc rezygnować z licznych swoich żon przeszedł na islam. Zaczęło się wówczas prześladowanie, misjonarze anglikańscy i katoliccy musieli opuścić Ugandę. Wspomagali jednakże młodych ugandyjskich chrześcijan, przebywając poza ich krajem na terenie Afryki.

CZYTAJ DALEJ

Wystawa, jakiej jeszcze nie było

2024-06-03 15:14

[ TEMATY ]

Częstochowa

IPN

wystawa

św. Jan Paweł II

Felici foto

Instytut Pamięci Narodowej zaprezentuje w Częstochowie wystawę „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2-10 czerwca 1979”.

Z okazji 45. rocznicy pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Biuro Edukacji Narodowej IPN zaprasza na wystawę, jakiej jeszcze nie było. Ekspozycja „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” w przeciągu 7 dni odwiedzi 5 miast, które blisko pół wieku temu znalazły się na szlaku papieskiej wizyty. Będziemy w Warszawie, Gnieźnie, Częstochowie, Krakowie i Nowym Targu.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję