Cokolwiek się wydarzy - będę z Tobą

- Ojcze, każdy człowiek doświadcza zła wokół siebie i w sobie. Doświadczenie to dotyczy również relacji między mężczyzną i kobietą. Co robić?

- Owszem, zło panujące wokół i przeróżne sytuacje zagrażają i niszczą rodzinę. Zło gnieździ się jednak również w nas. Piękny jest związek małżeński, ale Kościół zwraca uwagę, że to piękno może być zniszczone przez grzech. Od najdawniejszych czasów związek małżeński był zagrożony niezgodą, duchem panowania, niewiernością, zazdrością i konfliktami, które mogą prowadzić aż do nienawiści i w rezultacie do zerwania go. Małżonkowie są powołani, aby żyć w komunii międzyosobowej, lecz ta komunia, od najdawniejszych czasów, jest zagrożona niezgodą. Aby uniknąć zagrożeń, trzeba odkryć wspólne dążenia, zbudować wspólną wizję życia. Trzeba zrobić wszystko, co możliwe, aby to, co mówiono o pierwszych chrześcijanach, że mieli jedno serce i jednego ducha, było przeżywane w naszych małżeństwach. Jeśli nie ma zgody, to nie ma jednego serca ani jednego ducha. Pojawia się też wówczas zagrożenie duchem panowania.

- Dla niewtajemniczonych to raczej mało znany termin...

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

- Duch panowania jest owocem grzechu. Jedno z małżonków chce drugiemu narzucić swoją wizję świata i podejście do spraw. Chce panować zamiast służyć. Innym problemem jest zazdrość. Ona jest absurdalna. Zazdrość tylko niszczy. Tych, którzy zostali powołani, aby mieć jedno serce i jedną duszę, zazdrość może doprowadzić do nienawiści. To niebezpieczeństwo wciąż istnieje. Umiłowałem cię miłością wielką, dlatego znienawidziłem cię nienawiścią bez miary. Im większa miłość tym większa nienawiść.

- Ojcze, skąd biorą się takie zagrożenia dla związku kobiety i mężczyzny? Przecież prawdą jest, że tylko nieliczni szukają ich sami. Większość osób chciałaby żyć w prawdziwej miłości... A jednak się nie udaje...

- W świetle wiary należy powiedzieć, że ten nieporządek, którego boleśnie doświadczamy, nie wynika z natury mężczyzny i kobiety ani z natury ich relacji, ale z grzechu. Nieporządkiem jest niezgoda i duch panowania. To jedno z największych niebezpieczeństw przeżywanych we współczesnych małżeństwach. Mąż ma służyć żonie, a żona mężowi. Mają służyć sobie nawzajem. Nie może przy tym być tak, że jedno służy, a drugie panuje. Mamy służyć sobie wzajemnie wszystkim, czym jesteśmy i co posiadamy. Służyć, poczynając od drobiazgów, np. pomyśleć, czy nie trzeba przynieść swetra albo czy cukru starczyło do herbaty, aż po ofiarę ze swojego życia. Bóg zawierając z nami przymierze miłości wziął na siebie za nas odpowiedzialność aż po ofiarę ze swojego życia. My, zawierając między sobą przymierze miłości na wzór Jego przymierza, praktycznie zobowiązaliśmy się również do tego, żeby swoje życie oddać za współmałżonka.

- Czy prawdą jest, że to kobieta w małżeństwie chętniej oddaje swój czas i siebie samą?

- Trzeba powiedzieć, że nawet w świetle Słowa Bożego, żona jest bardziej skłonna dać swoje życie za męża. Św. Paweł uważa, że mężom trzeba to przypomnieć i napomina: Mężowie miłujcie żony, tak jak Chrystus umiłował wspólnotę Kościoła i wydał za nią samego siebie. Nie uważa zaś za potrzebne, by przypominać to żonom. Wydaje się, że żona jakoś ze swojej natury, chyba, że jest bardzo wynaturzona, zepsuta, znajduje swoją radość w obdarowywaniu sobą - w oddawaniu swego życia tym, których kocha i w dawaniu życia. Św. Paweł nakazuje mężom: Miłujcie żony, tak jak Chrystus umiłował. A jak umiłował? Nie słowem i językiem. Wydał samego siebie za umiłowaną wspólnotę Kościoła. Miłował, więc życie dał! My tymczasem często Miłość rozumiemy w sposób wypaczony przez grzech i myślimy: „Kocham cię, to znaczy dobrze mi z tobą, potrzebuję ciebie”. Innymi słowy, mówiąc: „Kocham cię”, myślimy egoistycznie - zresztą o tym mówiliśmy ostatnio - „Ty mi odpowiadasz, zostań ze mną, ja ciebie wybieram, bo cię kocham”. Tymczasem kochać tak, jak Chrystus umiłował, znaczy postanowić: „Cokolwiek się wydarzy i jakakolwiek będziesz, ja moje życie czynię darem dla ciebie. Zaczynam żyć według mądrości ziarna, które ginąc, przynosi plon. Cokolwiek będzie, moje życie tobie oddaję”. Jak widać, wyznanie miłości jest nie tyle wyznaniem współmałżonkowi, że go przyjmujemy, ile wyznaniem, że mu siebie oddajemy. Na pierwszym miejscu chodzi o dar z nas samych składany współmałżonkowi. Gdy jest inaczej, należy powiedzieć, że jest to nieporządek, którego boleśnie doświadczamy.

Urodził się około 349 r. w Antiochii w Syrii (dzisiaj Antakya na południu Turcji), tam też podejmował posługę kapłańską przez około 11 lat, aż do 397 r., gdy został mianowany biskupem Konstantynopola. W stolicy cesarstwa pełnił posługę biskupią do czasu dwóch wygnań, które nastąpiły krótko po sobie - między 403 a 407 r. Dzisiaj ograniczymy się do spojrzenia na lata antiocheńskie Chryzostoma. W młodym wieku stracił ojca i żył z matką Antuzą, która przekazała mu niezwykłą wrażliwość ludzką oraz głęboką wiarę chrześcijańską. Odbył niższe oraz wyższe studia, uwieńczone kursami filozofii oraz retoryki. Jako mistrza miał Libaniusza, poganina, najsłynniejszego retora tego czasu. W jego szkole Jan stał się wielkim mówcą późnej starożytności greckiej. Ochrzczony w 368 r. i przygotowany do życia kościelnego przez biskupa Melecjusza, przez niego też został ustanowiony lektorem w 371 r. Ten fakt oznaczał oficjalne przystąpienie Chryzostoma do kursu eklezjalnego. Uczęszczał w latach 367-372 do swego rodzaju seminarium w Antiochii, razem z grupą młodych. Niektórzy z nich zostali później biskupami, pod kierownictwem słynnego egzegety Diodora z Tarsu, który wprowadzał Jana w egzegezę historyczno-literacką, charakterystyczną dla tradycji antiocheńskiej. Później udał się wraz z eremitami na pobliską górę Sylpio. Przebywał tam przez kolejne dwa lata, przeżyte samotnie w grocie pod przewodnictwem pewnego „starszego”. W tym okresie poświęcił się całkowicie medytacji „praw Chrystusa”, Ewangelii, a zwłaszcza Listów św. Pawła. Gdy zachorował, nie mógł się leczyć sam i musiał powrócić do wspólnoty chrześcijańskiej w Antiochii (por. Palladiusz, „Życie”, 5). Pan - wyjaśnia jego biograf - interweniował przez chorobę we właściwym momencie, aby pozwolić Janowi iść za swoim prawdziwym powołaniem. W rzeczywistości, napisze on sam, postawiony wobec alternatywy wyboru między trudnościami rządzenia Kościołem a spokojem życia monastycznego, tysiąckroć wolałby służbę duszpasterską (por. „O kapłaństwie”, 6, 7), gdyż do tego właśnie Chryzostom czuł się powołany. I tutaj nastąpił decydujący przełom w historii jego powołania: został pasterzem dusz w pełnym wymiarze! Zażyłość ze Słowem Bożym, pielęgnowana podczas lat życia eremickiego, spowodowała dojrzewanie w nim silnej konieczności przepowiadania Ewangelii, dawania innym tego, co sam otrzymał podczas lat medytacji. Ideał misyjny ukierunkował go, płonącą duszę, na troskę pasterską. Między 378 a 379 r. powrócił do miasta. Został diakonem w 381 r., zaś kapłanem - w 386 r.; stał się słynnym mówcą w kościołach swego miasta. Wygłaszał homilie przeciwko arianom, następnie homilie na wspomnienie męczenników antiocheńskich oraz na najważniejsze święta liturgiczne. Mamy tutaj do czynienia z wielkim nauczaniem wiary w Chrystusa, również w świetle Jego świętych. Rok 387 był „rokiem heroicznym” dla Jana, czasem tzw. przewracania posągów. Lud obalił posągi cesarza, na znak protestu przeciwko podwyższeniu podatków. W owych dniach Wielkiego Postu, jak i wielkiej goryczy z powodu ogromnych kar ze strony cesarza, wygłosił on 22 gorące „Homilie o posągach”, ukierunkowane na pokutę i nawrócenie. Potem przyszedł okres spokojnej pracy pasterskiej (387-397). Chryzostom należy do Ojców najbardziej twórczych: dotarło do nas jego 17 traktatów, ponad 700 autentycznych homilii, komentarze do Ewangelii Mateusza i Listów Pawłowych (Listy do Rzymian, Koryntian, Efezjan i Hebrajczyków) oraz 241 listów. Nie uprawiał teologii spekulatywnej, ale przekazywał tradycyjną i pewną naukę Kościoła w czasach sporów teologicznych, spowodowanych przede wszystkim przez arianizm, czyli zaprzeczenie boskości Chrystusa. Jest też ważnym świadkiem rozwoju dogmatycznego, osiągniętego przez Kościół w IV-V wieku. Jego teologia jest wyłącznie duszpasterska, towarzyszy jej nieustanna troska o współbrzmienie między myśleniem wyrażonym słowami a przeżyciem egzystencjalnym. Jest to przewodnia myśl wspaniałych katechez, przez które przygotowywał katechumenów na przyjęcie chrztu. Tuż przed śmiercią napisał, że wartość człowieka leży w „dokładnym poznaniu prawdziwej doktryny oraz w uczciwości życia” („List z wygnania”). Te sprawy, poznanie prawdy i uczciwość życia, muszą iść razem: poznanie musi się przekładać na życie. Każda jego mowa była zawsze ukierunkowana na rozwijanie w wierzących wysiłku umysłowego, autentycznego myślenia, celem zrozumienia i wprowadzenia w praktykę wymagań moralnych i duchowych wiary. Jan Chryzostom troszczył się, aby służyć swoimi pismami integralnemu rozwojowi osoby, w wymiarach fizycznym, intelektualnym i religijnym. Różne fazy wzrostu są porównane do licznych mórz ogromnego oceanu: „Pierwszym z tych mórz jest dzieciństwo” (Homilia 81, 5 o Ewangelii Mateusza). Rzeczywiście, „właśnie w tym pierwszym okresie objawiają się skłonności do wad albo do cnoty”. Dlatego też prawo Boże powinno być już od początku wyciśnięte na duszy, „jak na woskowej tabliczce” (Homilia 3, 1 do Ewangelii Jana): w istocie jest to wiek najważniejszy. Musimy brać pod uwagę, jak ważne jest, aby w tym pierwszym etapie życia człowiek posiadł naprawdę te wielkie ukierunkowania, które dają właściwą perspektywę życiu. Dlatego też Chryzostom zaleca: „Już od najwcześniejszego wieku uzbrajajcie dzieci bronią duchową i uczcie je czynić ręką znak krzyża na czole” (Homilia 12, 7 do Pierwszego Listu do Koryntian). Później przychodzi okres dziecięcy oraz młodość: „Po okresie niemowlęcym przychodzi morze okresu dziecięcego, gdzie wieją gwałtowne wichury (…), rośnie w nas bowiem pożądliwość…” (Homilia 81, 5 do Ewangelii Mateusza). Potem jest narzeczeństwo i małżeństwo: „Po młodości przychodzi wiek dojrzały, związany z obowiązkami rodzinnymi: jest to czas szukania współmałżonka” (tamże). Przypomina on cele małżeństwa, ubogacając je - z odniesieniem do cnoty łagodności - bogatą gamą relacji osobowych. Dobrze przygotowani małżonkowie zagradzają w ten sposób drogę rozwodowi: wszystko dzieje się z radością i można wychowywać dzieci w cnocie. Gdy rodzi się pierwsze dziecko, jest ono „jak most; tych troje staje się jednym ciałem, gdyż dziecko łączy obie części” (Homilia 12, 5 do Listu do Kolosan); tych troje stanowi „jedną rodzinę, mały Kościół” (Homilia 20, 6 do Listu do Efezjan). Przepowiadanie Chryzostoma dokonywało się zazwyczaj podczas liturgii, w „miejscu”, w którym wspólnota buduje się Słowem i Eucharystią. Tutaj zgromadzona wspólnota wyraża jeden Kościół (Homilia 8, 7 do Listu do Rzymian), to samo słowo jest skierowane w każdym miejscu do wszystkich (Homilia 24, 2 do Pierwszego Listu do Koryntian), zaś komunia Eucharystyczna staje się skutecznym znakiem jedności (Homilia 32, 7 do Ewangelii Mateusza). Jego plan duszpasterski był włączony w życie Kościoła, w którym wierni świeccy przez fakt chrztu podejmują zadania kapłańskie, królewskie i prorockie. Do wierzącego laika mówi: „Również ciebie chrzest czyni królem, kapłanem i prorokiem” (Homilia 3, 5 do Drugiego Listu do Koryntian). Stąd też rodzi się fundamentalny obowiązek misyjny, gdyż każdy w jakiejś mierze jest odpowiedzialny za zbawienie innych: „Jest to zasada naszego życia społecznego (…) żeby nie interesować się tylko sobą” (Homilia 9, 2 do Księgi Rodzaju). Wszystko dokonuje się między dwoma biegunami, wielkim Kościołem oraz „małym Kościołem” - rodziną - we wzajemnych relacjach. Jak możecie zauważyć, Drodzy Bracia i Siostry, ta lekcja Chryzostoma o autentycznej obecności chrześcijańskiej wiernych świeckich w rodzinie oraz w społeczności pozostaje również dziś jak najbardziej aktualna. Módlmy się do Pana, aby uczynił nas wrażliwymi na nauczanie tego wielkiego Nauczyciela Wiary.