Najwyższym autorytetem w hierarchii sądownictwa jest Sąd Najwyższy. Czasami bywa określany jako trzecia instancja, ale niesłusznie, bowiem kasację do SN można wnieść nie od każdego wyroku. Od lutego obowiązują pewne zmiany w kodeksie postępowania cywilnego i dotyczą one również kasacji.
Skargę kasacyjną wnosimy od prawomocnego wyroku drugiej instancji lub od postanowienia o odrzuceniu pozwu lub o umorzeniu postępowania, które zamyka sprawę. W pewnych sprawach prawo nie przewiduje jednak możliwości wniesienia kasacji. Pierwszą przeszkodą jest wartość przedmiotu sporu - nie może ona być niższa niż 50 tys. zł, a w sprawach gospodarczych niższa niż 75 tys. zł, zaś w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych niższa niż 10 tys. zł. Wartość przedmiotu sporu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, tam gdzie chodzi o przyznanie lub wstrzymanie renty lub emerytury, oraz w sprawach o objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym nie jest istotna. Drugim kryterium są konkretne sprawy - skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach:
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeśli jedna ze stron po uprawomocnieniu się tego wyroku zawarła nowy związek małżeński.
Skargę może wnieść strona postępowania, ale także Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich. Podstawą wniesienia kasacji może być tylko naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub naruszenie przepisów postępowania, jeśli to uchybienie mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Zatem nasz pogląd, że wyrok jest niesprawiedliwy lub że inne fakty miały miejsce czy inne dowody są konieczne - nie jest podstawą do wniesienia skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy nie będzie się zajmował ustalaniem nowych faktów czy dowodów. Jeśli takie mają miejsce - tzn. w sprawie, która jest już osądzona, pojawiły się inne fakty lub dowody, które mogą mieć wpływ na orzeczenie, możemy wystąpić o wznowienie postępowania i proces zacznie się od nowa. Natomiast, gdy zastosowano w orzeczonej prawomocnym wyrokiem sprawie nie te przepisy, które należało, lub naruszono przepisy postępowania, czyli kodeks postępowania cywilnego, możemy skorzystać z kasacji.
Skarga kasacyjna jest przede wszystkim pismem procesowym, powinna zatem spełniać jego wymogi, ponadto powinna zawierać:
Do skargi kasacyjnej dołączmy dwa jej odpisy (do akt Sądu Najwyższego i dla Prokuratora Generalnego).
Skargę tę wnosimy do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Rzecznik Praw Obywatelskich ma (znowu) na wniesienie skargi 6 miesięcy i tyle samo czasu ma Prokurator Generalny.
Przewodniczący sądu II instancji może nas wezwać do usunięcia braków. Jeśli tego nie zrobimy w wyznaczonym nam terminie, sąd zwróci nam kasację.
Pamiętajmy, że nasz przeciwnik w procesie może wnieść do sądu II instancji odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia mu skargi i dopiero po tym terminie akta sprawy sąd przekaże Sądowi Najwyższemu.
SN może zwrócić się do Prokuratora Generalnego, by zajął stanowisko w danej sprawie. SN rozpoznaje skargę na posiedzeniu niejawnym, ale może ją rozpoznać również, przeprowadzając rozprawę, jeśli skarżący złoży w skardze kasacyjnej taki wniosek lub zachodzi taka konieczność.
Pamiętajmy również o tym, że w postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powoływanie nowych faktów i dowodów, oraz o tym, że kasację musi sporządzić adwokat lub radca prawny. Jest to czynność, za którą będziemy musieli zapłacić, ale gdy warunki finansowe nie pozwalają nam na to, możemy wystąpić do sądu z wnioskiem o zwolnienie nas z kosztów sądowych i przyznanie nam do tej czynności adwokata (lub radcę prawnego) z urzędu.
Pomóż w rozwoju naszego portalu