Reklama

Wiadomości

Ogłoszono laureatów Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

Czworo profesorów: matematyk Rafał Latała, psycholog społeczny Maria Lewicka, biolog Krzysztof Liberek i chemik Marcin Stępień zostało laureatami Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2023. Każdy z naukowców otrzyma po 200 tys. zł, a uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 6 grudnia.

[ TEMATY ]

nauka

Adobe.Stock.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej zostały przyznawane już po raz 32. Laureatami wyróżnienia zostają co roku naukowcy, których osiągnięcia i odkrycia naukowe przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata – poinformowano w komunikacie FNP.

Podziel się cytatem

Rada Fundacji przyznała nagrody w drodze konkursu w czterech obszarach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych.

Za osiągnięcia w naukach matematyczno-fizycznych i inżynierskich nagrodę otrzymał prof. Rafał Latała z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Naukowiec opracował narzędzia matematyczne, które umożliwiły - w wyrafinowany sposób - udowodnienie hipotezy Talagranda dotyczącej procesów Bernoulliego. Narzędzia te mogą przyczynić się do rozwiązania problemów obecnie trudnych nawet do przewidzenia. Dowód przeprowadzony przez prof. Rafała Latałę (i dr. hab. Witolda Bednorza) został uznany przez prof. Michela Talagranda za „po prostu oszałamiająco piękny". Praca ta była demonstracją matematycznej potęgi, kultury i osiągnięć naukowych Warszawskiej Szkoły Prawdopodobieństwa, która jest jedną z wiodących na świecie. Polacy odpowiedzieli w nim na pytania kluczowe dla teorii prawdopodobieństwa, statystyki czy uczenia maszynowego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

W humanistyce i naukach społecznych nagrodzono prof. Marię Lewicką z Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, która sformułowała i zweryfikowała psychologiczny model przywiązania do miejsca i pamięci miejsca. Laureatka Nagrody FNP pokazała, że przywiązanie do korzeni i pamięć miejsca zamieszkania jest fundamentem psychologicznego i społecznego funkcjonowania człowieka. Przeprowadziła liczne badania w miastach w Polsce, Ukrainie i Litwie - przede wszystkim w takich, które w znacznym stopniu zawdzięczają swój kształt mieszkańcom pochodzącym z innych grup etnicznych czy narodowych, niż ich obecna populacja. Profesor skupiła się na więziach związanych ze środowiskiem (więzi sąsiedzkie, różne formy kapitału społecznego). W ten sposób wypracowała oryginalny model aktywności obywatelskiej, której motorem jest silne przywiązanie do miejsca i kapitał kulturowy. Badania Marii Lewickiej dają odpowiedź na pytanie, jak budować identyfikację mieszkańców z miejscem w sposób pozbawiony błędu etnocentryzmu (przeszacowania historycznej roli własnej grupy), z uznaniem i szacunkiem dla wszystkich grup etnicznych i narodowych, które to miejsce współtworzyły.

W obszarze nauk o życiu i o Ziemi fundacja nagrodziła prof. Krzysztofa Liberka z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego - za wykazanie roli białek opiekuńczych w odzyskiwaniu białek z agregatów i zwijaniu ich do aktywnej formy. Biolog jest pionierem w dziedzinie badań nad białkami opiekuńczymi - zwanych "molekularnymi przyzwoitkami". Wykazał ich rolę w odzyskiwaniu białek z agregatów i zwijaniu ich do aktywnej formy. Mechanizmy kontroli jakości stanu innych białek przez białka opiekuńcze są istotne dla medycyny, farmakologii i biotechnologii. Odkrycia prof. Krzysztofa Liberka mogą przyczynić się do zrozumienia molekularnych mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.

Reklama

Laureatem w obszarze nauk chemicznych i o materiałach został prof. Marcin Stępień z Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego - nagrodzony za zaprojektowanie i otrzymanie nowych związków aromatycznych o unikatowej strukturze i właściwościach. Są one inspiracją dla nowych materiałów organicznych, głównie barwników funkcjonalnych. Materiały takie mogą znaleźć zastosowania m.in. w urządzeniach LED i fotowoltaice, ale także w diagnostyce medycznej i fototerapii. Wśród związków zsyntetyzowanych przez prof. Marcina Stępnia są też takie, które naśladują swoją budową fragmenty grafenu. Dzięki obecności nietypowych pierścieni oraz atomów innych niż węgiel wykazują one unikatowe właściwości optyczne i elektronowe. Zespół "Stępień LAB" pokazał światu, że nietypowe trójwymiarowe kształty cząsteczek wpływają na ich aromatyczność (oznaczającą nie tylko zapach), absorpcję, fluorescencję, ruch i fizyczną ekspresję chiralności.

Kandydatów do Nagród FNP co roku zgłaszają wybitni naukowcy. Rada FNP wybiera laureatów na podstawie opinii niezależnych ekspertów i recenzentów (głównie z zagranicy), oceniających dorobek kandydatów. W skład tegorocznej rady weszli profesorowie: Tomasz Guzik, Grażyna Jurkowlaniec, Piotr Garstecki, Jan Kotwica, Tomasz Łuczak, Aleksandra Łuszczyńska i Maria Nowakowska.

Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami nagrody, liczy już 117 osób. Są wśród nich tak wybitne uczone i uczeni, jak m.in.: Tomasz Dietl, Marcin Drąg, Elżbieta Frąckowiak, Lech Gradoń, Ryszard Horodecki, Leszek Kaczmarek, Maciej Lewenstein, Krzysztof Matyjaszewski, Karol Myśliwiec, Marek Samoć, Timothy Snyder, Andrzej Trautman i Anna Wierzbicka.

FNP zapowiedziała, że uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 6 grudnia w Warszawie i będzie transmitowana online.(PAP)

2023-11-07 07:05

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kraków: naukowcy, teolodzy i filozofowie o mądrości w ujęciu Jana Pawła II

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

nauka

debata

Kraków

Piotr Sionko

„Oblicza mądrości” - pod takim tytułem odbyła się konferencja w ramach VIII Dni Jana Pawła II, które przez cztery dni odbywały się w Krakowie. Wydarzenie zakończyła Msza św. w Sanktuarium bł. Jana Pawła II w Łagiewnikach, w której uczestniczył kard. Zenon Grocholewski, prefekt Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego.
CZYTAJ DALEJ

Wimbledon - pierwszy finał Świątek w Londynie

2025-07-10 19:12

[ TEMATY ]

finał

Iga Świątek

Wimbledon

PAP/ADAM VAUGHAN

Iga Świątek

Iga Świątek

Rozstawiona z numerem ósmym Iga Świątek wygrała ze Szwajcarką Belindą Bencic 6:2, 6:0 w półfinale Wimbledonu. Polska tenisistka po raz pierwszy awansowała do finału tej imprezy. Jej rywalką w walce o szósty tytuł wielkoszlemowy będzie Amerykanka Amanda Anisimova.

Wcześniej Świątek i Bencic grały ze sobą cztery razy, a Polka miała na koncie trzy zwycięstwa. Po raz drugi Polka pokonała Szwajcarkę w Wimbledonie, ich ostatnia konfrontacja miała miejsce w 1/8 finału tej imprezy w 2023 roku. Po zaciętym boju 24-letnia obecnie raszynianka pokonała cztery lata starszą rywalkę 6:7 (4-7), 7:6 (7-2), 6:3. Bencic była górą jedynie w 1/8 finału US Open 2021.
CZYTAJ DALEJ

Abp Szewczuk: to szaleństwo musi się skończyć

2025-07-11 13:22

[ TEMATY ]

Ukraina

abp Światosław Szewczuk

zbrodnia przeciwko ludzkości

Vatican Media

Cmentarz ukraiński

Cmentarz ukraiński

Zwierzchnik ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego nie ustaje w apelach o zakończenie wojny na Ukrainie. „Bombardowania się nasilają. Każdego dnia rakiety i drony atakują i masowo bombardują nasze miasta. Sytuacja dramatycznie się zaostrza, ponieważ głównym celem tej agresji jest uderzenie w ludność cywilną. To zbrodnia przeciwko ludzkości” - stwierdził abp Światosław Szewczuk.

„Widzimy, że Rosja chce wykorzystać ten letni czas do dalszej ofensywy i odrzuca wszelkie negocjacje pokojowe, stosując środki militarne do osiągnięcia celów politycznych. Dlatego walki stają się coraz bardziej zaciekłe i intensywne” - powiedział w wywiadzie dla agencji SIR i dziennika „Avvenire” arcybiskup większy kijowsko-halicki, który w ostatnich dniach brał udział w Synodzie Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, odbywającym się od 30 czerwca do 10 lipca w Papieskim Kolegium Ukraińskim św. Jozafata w Rzymie. Przypomniał o konieczności szybkiego działania i zakończenia szaleństwa wojny, które uderza najbardziej w ludność cywilną.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję