Rok 2022 udowodnił, że żyjemy w ciekawych czasach, a nawet za ciekawych... Rok temu pisaliśmy, że sielanka geopolityczna, która trwała od 30 lat, właśnie się kończy, a nowy rok przyniesie duże zmiany. Domyślaliśmy się, że nadchodzą trudne czasy dla naszej części Europy. Eksperci, których o to pytaliśmy, pomylili się niewiele. Zaznaczaliśmy, że na nastrojach społecznych będą ważyć: sytuacja gospodarcza, postępy w neutralizowaniu pandemii COVID-19 i inflacja. Nie przewidzieliśmy, że już wkrótce Rosja zaatakuje Ukrainę. Ale po kolei.

STYCZEŃ

Było gorąco

We Francji w sylwestra i Nowy Rok było gorąco. Podpalono 900 samochodów, ale władze oceniły, że było spokojnie, bo 2 lata temu spłonęło aż 1,3 tys. aut. Służby blokowały organizowanie masowych imprez – zostały one zakazane z powodu pandemii. Koronawirus nie spał. Liczba potwierdzonych zakażeń na świecie przekroczyła 362 mln, a liczba zgonów – 5,6 mln.

We Francji do zamieszek doszło bez powodu, w Kazachstanie natomiast te powody już były: nagły wzrost cen gazu, korupcja, łamanie praw człowieka... Efekt demonstracji i walk ulicznych? Dwieście dwadzieścia pięć ofiar śmiertelnych, 4,6 tys. rannych, 10 tys. aresztowanych, dymisja premiera i zawieszenie rozgrywek ligi hokeja na lodzie.

Chore prawo

W Austrii sukces odniosły „siły postępu”. Nowe prawo zezwoliło na eutanazję (wspomagane samobójstwo) osób powyżej 18. roku życia, które są nieuleczalnie chore lub cierpią na przewlekłe, wyniszczające schorzenia. Trzeba tylko uzyskać odpowiednią diagnozę, opinię dwóch lekarzy i po kilku tygodniach na zastanowienie się można otrzymać w aptece tzw. lek wspomagający śmierć.

Atak na Benedykta XVI

Na Benedykta XVI spadł w styczniu ciężki cios. W opublikowanym wtedy raporcie rzekomo niezależnej kancelarii prawnej zasugerowano, że przynajmniej w jednym przypadku papież senior jako arcybiskup Monachium i Fryzyngi krył księdza pedofila. Benedykt XVI szybko wydał oświadczenie, że o zarzutach wobec księdza (któremu pozwolił mieszkać na terenie archidiecezji) nic nie wiedział, a w raporcie znalazł się błąd, który mógł sugerować, iż kłamał. Po kilku miesiącach 95-letni papież senior zapowiedział, że będzie się bronić w sądzie, aby dowieść swej prawdomówności.

LUTY

Niesprowokowana agresja

To wydarzenie zapamiętamy na dziesięciolecia. 24 lutego Rosja rozpoczęła zbrojną inwazję na Ukrainę. Napastnicy wkroczyli do wielu ukraińskich obwodów, zaatakowali desantami Odessę i Mariupol. Pociski uderzyły w ukraińskie miasta. Rosyjskie Ministerstwo Obrony stwierdziło, że zniszczono osiemdziesiąt trzy ukraińskie „naziemne obiekty wojskowe”, w tym jedenaście lotnisk. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski nakazał powszechną mobilizację zdolnych do służby wojskowej obywateli Ukrainy, wydał też zakaz opuszczania kraju mężczyznom w wieku 18-60 lat.

Kryzys wojny

Nieoficjalnie wiadomo, że władze Rosji czekały z rozpoczęciem agresji do zakończenia igrzysk olimpijskich w Pekinie. Stolica Chin była pierwszym miastem organizatorem zarówno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich. Rywalizowano w 109 konkurencjach w piętnastu dyscyplinach sportowych. Polska wielkiego sukcesu nie osiągnęła – zdobyła tylko jeden brązowy medal.

MARZEC

Bitwa o Kijów

Bitwa o Kijów, która trwała przez cały marzec, zakończyła się ewakuacją Rosjan. Ich plan zdobycia stolicy Ukrainy przewidywał lądowanie 8 tys. żołnierzy na lotnisku Hostomel, przejęcie Pałacu Prezydenckiego i stacji telewizyjnych. Nie docenili obrońców, dla których 60-kilometrowy konwój czołgów, wozów pancernych i transportowych był łatwym celem. W użyciu były m.in. drony Bayraktar, o których śpiewano piosenki.

Exodus

Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji stwierdziła, że kryzys na Ukrainie wywołał największy exodus ludzi w Europie od czasów II wojny światowej. Miesiąc po rozpoczęciu rosyjskiej agresji obliczono, że z kraju uciekło ponad 4 mln Ukraińców, głównie do Polski. Tu pomagał, kto żyw: anonimowi samarytanie, samorządy, organizacje pozarządowe i prywatne firmy. Prezydent Andrzej Duda zadeklarował, że Polska przyjmie wszystkich, którzy będą tego potrzebować. I na deklaracjach się nie skończyło. W sierpniu władze podały, że polska pomoc dla Ukrainy to ponad 17 mld zł. Wartość sprzętu wojskowego przekazanego Ukrainie przekroczyła 7 mld zł.

KWIECIEŃ

Zbrodnia w Buczy

Rosja obiecała zakończyć najazd, jeśli Ukraina przestanie walczyć, nie wstąpi do NATO, uzna Krym za część Rosji, a tzw. Doniecką Republikę Ludową i tzw. Ługańską Republikę Ludową – za niepodległe państwa. Rosyjski generał Rustam Minnekajew przyznał jednak, że celem nowej fazy inwazji na Ukrainę jest całkowite zajęcie Donbasu i południowej Ukrainy oraz utworzenie korytarza lądowego z Naddniestrzem.

Na długo doniesienia z rosyjskiego najazdu zdominowała wieść, że po odbiciu podkijowskiej Buczy znaleziono tam setki martwych cywilów i dowody zbrodni wojennych popełnionych przez Rosjan. Podobnie było w innych miejscowościach, m.in. w Hostomelu i Irpieniu, ale skala zbrodni była mniejsza.

Pogłębione podziały

Patriarcha Moskwy i Wszechrusi Cyryl tłumaczył w kwietniu, że rosyjskie wojska na Ukrainie walczą z antychrystem. – To już nie jest chrześcijaństwo – mawiano powszechnie, a politycy z Kanady, USA i poszczególnych krajów UE wciągnęli Cyryla na listę sankcyjną. Postawa patriarchy pogłębiła dramatyczne podziały przede wszystkim w prawosławiu. Cofnęła też o dekady dialog z Watykanem, którego przedstawiciele również nie gryźli się w język, komentując postawę tego, który nie krył ambicji, aby przewodzić w świecie prawosławia.

Nowy król

W wojennym zgiełku nie przebiła się wiadomość, że w Turkmenistanie powstała dynastia rządząca. Prezydentem został Serdar Berdimuhamedow. Jego ojciec, Gurbanguly, był szefem państwa w latach 2006-22.

MAJ

Też chcą do NATO

Rosyjska inwazja wpłynęła na wzrost poparcia w Finlandii i Szwecji dla ich członkostwa w NATO. Oba kraje w maju złożyły wniosek o wstąpienie do Sojuszu. Na drodze mogła stanąć Turcja, której prezydent oświadczył, że oba państwa dają schronienie radykalnym Kurdom.

86 dni Azowstalu

Niewiele pozostało po zakładach Azowstal w Mariupolu. Na zdjęciach widać tylko zgliszcza. Denys Prokopenko, dowódca broniącego się w kombinacie pułku Azow, ujawnił, że otrzymał od dowództwa rozkaz zaprzestania walk i ratowania życia żołnierzy. Azowstal bronił się przez 86 dni. Setki jego obrońców „raszyści” wywieźli do tzw. Donieckiej Republiki Ludowej.

Ofiara w koloratce

Aresztowanie 90-letniego kard. Josepha Zen Ze-kiuna wstrząsnęło opinią publiczną na całym świecie. Zrobiono to pod błahym zarzutem zarządzania niezarejestrowanym funduszem, który wspierał aresztowanych protestujących przeciwko likwidacji autonomii Hongkongu. Sprawa miała także swoje drugie dno. Była elementem presji na stronę watykańską, z którą Chiny prowadziły rozmowy nad przedłużeniem ważności tymczasowej umowy dotyczącej mianowania biskupów katolickich za Wielkim Murem. Porozumienie ostatecznie podpisano w październiku, ale już miesiąc później Watykan wyrażał żal z powodu postępowania – niezgodnego z duchem dialogu – strony chińskiej. Niemal w tym samym czasie wydano wyrok w sprawie kard. Zena. „Łaskawość” chińskich komunistów przejawiała się w tym, że purpurata nie wysłano za kratki, ale ukarano jedynie grzywną.

Mniej broni

W maju i czerwcu w USA doszło do serii strzelanin. W Buffalo dziesięć osób zginęło po tym, jak uzbrojony mężczyzna otworzył ogień w supermarkecie. Dziewiętnaścioro dzieci i dwoje nauczycieli zginęło w szkole podstawowej w Teksasie. Napastnikiem był 18-letni uczeń. Do kolejnych strzelanin doszło po przemówieniu prezydenta Joe Bidena, w którym domagał się on zaostrzenia kryteriów dostępu do broni palnej.

CZERWIEC

Biała Róża

We Wrocławiu odbyła się beatyfikacja s. Marii Paschalis Jahn i dziewięciu innych elżbietanek z prowincji wrocławskiej. Zimą 1945 r. przełożeni, w obawie przed działaniami wojennymi, nakazali s. Paschalis opuścić miasto. Udała się do Czech, gdzie została brutalnie zaatakowana przez sowieckiego żołnierza. Gdy broniła swojej czystości i wiary, została przez niego zastrzelona. Spoczęła na cmentarzu w Sobotinie, a mieszkańcy nazwali ją „Białą Różą z Czech”.

Religia w szkole

Czy katecheza szkolna ma przyszłość? Nad tym pytaniem, stawianym także przez niektóre osoby kościelne, zastanawiali się w czerwcu polscy biskupi podczas zebrania w Zakopanem. Odpowiedź była stanowcza i jasna. Religia w szkole jest czymś dobrym i takim pozostanie. Biskupi zdają sobie również sprawę, że różowo nie jest, zresztą nigdy nie było. Według danych KEP, frekwencja na lekcjach jest następująca: przedszkola – 83% uczniów, szkoły podstawowe – 90%, licea ogólnokształcące – 63%, technika – 68%, szkoły branżowe I stopnia – 69%, szkoły branżowe II stopnia – 60%. Używając terminologii medycznej, możemy powiedzieć, że stan pacjenta jest stabilny z widokami – mimo niesprzyjających okoliczności w rodzinach i społeczeństwie – na poprawę.

Przekop

Testy śluzy przekopu Mierzei Wiślanej, w miejscu nazywanym Nowym Światem, wypadły dobrze, kanałem przepłynęły pierwsze jednostki pływające. Oficjalne otwarcie przekopu (kanału wraz ze śluzą, portu osłonowego, dróg, mostów obrotowych) nastąpiło 17 września. Do zakończenia całej inwestycji potrzebne są jeszcze – zaznaczono – pogłębienie toru wodnego do portu w Elblągu i umocnienie nabrzeża portu.

Idi na...

Rosja ogłosiła, że wycofała się z Wyspy Wężowej na Morzu Czarnym w „geście dobrej woli”, i zakończyła okupację wyspy, która trwała od lutego. Według ukraińskich władz jednak, Rosjan przepędzono po zmasowanym ataku artyleryjskim.

LIPIEC

Też chcą do NATO

Rosyjska inwazja wpłynęła na wzrost poparcia w Finlandii i Szwecji dla ich członkostwa w NATO. Oba kraje w maju złożyły wniosek o wstąpienie do Sojuszu. Na drodze mogła stanąć Turcja, której prezydent oświadczył, że oba państwa dają schronienie radykalnym Kurdom.

86 dni Azowstalu

Niewiele pozostało po zakładach Azowstal w Mariupolu. Na zdjęciach widać tylko zgliszcza. Denys Prokopenko, dowódca broniącego się w kombinacie pułku Azow, ujawnił, że otrzymał od dowództwa rozkaz zaprzestania walk i ratowania życia żołnierzy. Azowstal bronił się przez 86 dni. Setki jego obrońców „raszyści” wywieźli do tzw. Donieckiej Republiki Ludowej.

Ofiara w koloratce

Aresztowanie 90-letniego kard. Josepha Zen Ze-kiuna wstrząsnęło opinią publiczną na całym świecie. Zrobiono to pod błahym zarzutem zarządzania niezarejestrowanym funduszem, który wspierał aresztowanych protestujących przeciwko likwidacji autonomii Hongkongu. Sprawa miała także swoje drugie dno. Była elementem presji na stronę watykańską, z którą Chiny prowadziły rozmowy nad przedłużeniem ważności tymczasowej umowy dotyczącej mianowania biskupów katolickich za Wielkim Murem. Porozumienie ostatecznie podpisano w październiku, ale już miesiąc później Watykan wyrażał żal z powodu postępowania – niezgodnego z duchem dialogu – strony chińskiej. Niemal w tym samym czasie wydano wyrok w sprawie kard. Zena. „Łaskawość” chińskich komunistów przejawiała się w tym, że purpurata nie wysłano za kratki, ale ukarano jedynie grzywną.

Mniej broni

W maju i czerwcu w USA doszło do serii strzelanin. W Buffalo dziesięć osób zginęło po tym, jak uzbrojony mężczyzna otworzył ogień w supermarkecie. Dziewiętnaścioro dzieci i dwoje nauczycieli zginęło w szkole podstawowej w Teksasie. Napastnikiem był 18-letni uczeń. Do kolejnych strzelanin doszło po przemówieniu prezydenta Joe Bidena, w którym domagał się on zaostrzenia kryteriów dostępu do broni palnej.

SIERPIEŃ

Co boli w Kościele

Do połowy sierpnia trwały konsultacje diecezjalne synodu o synodalności. W końcu sierpnia zaprezentowano ogólnopolską syntezę synodalną, której podstawą były syntezy diecezjalne, sumujące konsultacje na poziomie parafialnym, we wspólnotach, i głosy indywidualne. Wynika z niej, że wierni skupiali się przede wszystkim na wskazaniu tego, co ich boli w Kościele. Podkreślano zakorzeniony klerykalizm, akcentowano, że w parafiach zbyt słabo słyszalny jest głos kobiet i młodzieży. Zwracano uwagę na hermetyczny, oderwany od rzeczywistości język i niski poziom głoszonych homilii. W konsultacjach synodalnych wzięło udział ponad 100 tys. osób.

Nie odejdę

Papież w lipcu nie pojechał do Konga i Sudanu Płd., bo przeszkodził mu w tym stan zdrowia, czyli bolące kolano. Nasiliło to spekulacje nt. jego abdykacji. Z wywiadów wiemy, że Franciszek tego nie wyklucza, bo decyzją Benedykta XVI drzwi zostały otwarte, ale wiemy również, iż Ojciec Święty nawet o tym nie myśli. To, że musi jeździć na wózku inwalidzkim, a niekiedy odwoływać publiczne wystąpienia i spotkania, nie jest okolicznością, która skłaniałaby go do ustąpienia.

WRZESIEŃ

Koniec epoki

Śmierć brytyjskiej królowej Elżbiety II oznaczała koniec pewnej epoki w historii Europy. Pierwszym premierem mianowanym przez Elżbietę II był... Winston Churchill, a ostatni to Liz Truss. Panowanie królowej, które trwało prawie 71 lat, trwało najdłużej na tle wszystkich brytyjskich monarchów; królowa była też najdłużej w historii panującą głową państwa, która była kobietą. Objęcie przez Elżbietę II tronu przypadło na czas wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii Północnej, dekolonizacja Afryki oraz przystąpienie Wielkiej Brytanii do Wspólnot Europejskich i wystąpienie z Unii Europejskiej. Pogrzeb królowej odbył się w opactwie westminsterskim w Londynie, gdzie 70 lat wcześniej była koronowana.

Obronimy

Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „W obronie chrześcijan” zbierał w sierpniu i kolejnych miesiącach podpisy pod obywatelskim projektem ustawy o zmianach w polskim Kodeksie karnym, które mają gwarantować prawo do wolności religijnej w Polsce. Zebrano ich ponad 400 tys. Środowiska lewicowe są, oczywiście, przeciw. Twarde dane wskazują jednak na co innego. Obserwatorium Nietolerancji i Dyskryminacji Chrześcijan w Europie w raporcie za 2021 r. mówi o 519 dokonanych faktycznych zbrodniach nienawiści przeciw chrześcijanom i chrześcijaństwu. W czołówce znajdują się: Francja, Niemcy, Włochy i Polska. Amerykańscy biskupi alarmują, że wzrasta prześladowanie chrześcijan w „białych rękawiczkach”. Tego „soft prześladowania” nie ujmują statystyki, bo działania te nie podpadają pod paragrafy. Takie przypadki można liczyć pewnie w dziesiątkach milionów.

Śmierć za nic

W Iranie rozpoczęły się masowe protesty po śmierci Mahsy Amini, aresztowanej i pobitej przez irańską policję obyczajową za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących stroju: nie miała całkowicie zakrytych włosów i nosiła obcisłe spodnie. W ramach protestów irańskie kobiety paliły hidżaby; dochodziło też do wymiany ciosów z siłami bezpieczeństwa. Protesty objęły przynajmniej kilkadziesiąt miast, zaczęły się pojawiać hasła domagające się obalenia republiki islamskiej.

PAŹDZIERNIK

Cios za cios

Do eksplozji na moście Kerczeńskim, łączącym Rosję z okupowanym Krymem, doszło wkrótce po zatwierdzeniu przez rosyjską Radę Federacji aneksji czterech ukraińskich obwodów. Eksplozja spowodowała m.in. częściowe zawalenie się jednej z dwóch jezdni zbudowanego przez okupantów mostu drogowego. Rosyjska komisja stwierdziła, że przyczyną była eksplozja bomby w ciężarówce. O zdetonowanie ładunku oskarżono Ukraińców. W odwecie „raszyści” rozpoczęli falę ataków na infrastrukturę wrażliwą, m.in. na elektrownie.

Chcemy reparacji

Polskie władze przekazały Niemcom notę dyplomatyczną dotyczącą reparacji wojennych. Polska domaga się rekompensaty za szkody wyrządzone w trakcie II wojny światowej. Nota to pokłosie raportu o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Niemcy nie chcą słyszeć o wypłaceniu odszkodowań Polsce, twierdząc, że sprawa od dawna jest już załatwiona.

Śmierć na zabawie

W Seulu, stolicy Korei Południowej, podczas imprezy zorganizowanej z okazji Halloween, w której udział wzięło ok. 100 tys. osób, doszło do wybuchu paniki i wzajemnego tratowania się, w wyniku czego śmierć poniosło 156 osób. Większość zmarłych to nasto- i 20-latkowie.

LISTOPAD

Ataki na świętego

„Jan Paweł II, zgodnie z nabywaną wiedzą, podjął zdecydowaną walkę z przypadkami wykorzystywania seksualnego dzieci i małoletnich przez niektórych duchownych oraz wprowadził obowiązujące w całym Kościele normy rozliczania tego typu przestępstw” – napisali w listopadzie członkowie Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w stanowisku wobec działań Jana Pawła II odnoszących się do przestępstw seksualnych wobec małoletnich. Była to odpowiedź na nasilające się ataki na św. Jana Pawła II w poprzedzających dniach i tygodniach. Miały one na celu zniszczenie autorytetu największego z Polaków i podważenie jego świętości.

Wrócili

W Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie złożono szczątki prezydentów RP na uchodźstwie: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. W mauzoleum spoczęli również ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski wraz z małżonką, których szczątki znajdowały się już w innej części świątyni.

Straty i szkody

Osiągnięciem szczytu klimatycznego w Egipcie jest utworzenie mechanizmu loss and damage, czyli strat i szkód. Ma on polegać na kompensowaniu skutków np. powodzi, huraganów w państwach biednych przez kraje bogate, które mają wciąż wysoką emisyjność. Porażką jest brak postępów w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych, choć przyjęto deklarację końcową, w której wzywa się do „szybkiej” redukcji emisji i potwierdza cel ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5°C.

W Chinach wrze

W Chinach wybuchła seria protestów w odpowiedzi na działania podjęte przez chiński rząd w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się koronawirusa w kraju. Polityka „zero COVID” pozostawiła wiele osób w domach bez pracy i bez dostępu do artykułów pierwszej potrzeby. Protesty te uznano za największe od wydarzeń z 1989 r. na pl. Niebiańskiego Spokoju.

GRUDZIEŃ

Jak przetrwać zimę

Rosja od początku października bombarduje infrastrukturę krytyczną Ukrainy za pomocą rakiet i dronów. W wyniku zmasowanych ataków mniej więcej połowa systemu energetycznego Ukrainy została wyłączona z użytku. Władze Kijowa otwierają kolejne ogrzewalnie, a mieszkańcy wymyślają nowe rozwiązania na przetrwanie zimy. Na stronie kijowskiej Rady Miasta wisi mapa ogrzewalni. Takich miejsc w Kijowie jest ok. 500. W przypadku dłuższych przerw w dostawie prądu w okolicy niektóre ogrzewalnie mogą zorganizować miejsca sypialne. W części restauracji, które dysponują kilkoma salami, organizowane są wspólne miejsca pracy (coworking). Większe sieci spożywcze wyświetlają na witrynach swoich sklepów informacje, czy dany sklep jest czynny i co można w nim kupić. Polska przygotowuje się do przyjęcia drugiej fali uchodźców.

Prawo Kataru

XXII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej to pierwszy taki turniej rozgrywany jesienią i na Bliskim Wschodzie, pierwszy w kraju islamskim. Wywoływał on duże kontrowersje na długo przed tym, zanim się zaczął. Katar nie był faworytem w wyścigu o prawo organizowania mistrzostw, ale łatwo go wygrał. Większość decydujących o tym jest obwiniana o korupcję. Przy budowie obiektów mundialu zatrudniano głównie osoby pochodzące głównie z biednych państw Azji. Byli oni zmuszani do pracy po kilkanaście godzin na dobę. Zmarło kilka tysięcy osób.

Setką do Zakopanego

Na święta i sylwestra, na narty i spacery będzie można się wybrać pod Tatry nowym tunelem na zakopiance pomiędzy Naprawą i Skomielną. Podróż z Krakowa do Zakopanego będzie szybsza o kilkanaście minut. Dwukomorowy tunel ma ponad 2 km długości. Jego budowa trwała ponad 5 lat. Sam tunel można przejechać w 2 min z prędkością – góra! – 100 km na godzinę.